نطاق النسوان
نطاق النسوان؛ از اعضای سرشناس انجمن مخدرات وطن در عهد مشروطه، دختر ملا عبدالرسول فیروزکوهی بود.
زندگی نامه
وی همسر میرزا حسن داماد ملاعبدالرسول است. در آن عصر انجمن‌ها و تشکّل‌های زنانه، عرصه‌ای بود که زنان ایران، حضور اجتماعی و تاریخی خود را ظاهراً به صورت مستقل در طی جنبش مشروطه و بعد از آن نشان دادند. اوج فعالیت انجمن‌های زنان در 1308- 1299 ش بود که از اعضای این انجمن‌ها می‌توان به آغا بیگم دختر شیخ هادی نجم آبادی و سکینه کنداشلو همسر شیخ هادی اشاره کرد. آنها برای رشد حقوق اجتماعی زنان تلاش می‌کردند، هر چند که اهداف و اقدامات اولین انجمن‌های زنان در هاله‌ای از ابهام است.
در مطلب حاضر کوشش شده تا در مورد حضور زنان در انجمن‌های برآمده از مشروطه و به ویژه نقش آغابیگم نجم آبادی در تأسیس «انجمن مخدرات وطن» پرداخته شود و ضمن توضیح این انجمن، به بررسی شکل گیری، اعضاء و اهداف این انجمن پرداخته و تلاش گشته تا از این طریق قسمت ناگفته‌ای از تاریخ فعالیت‌های زنان بیان گردد.
«انجمن مخدرات وطن» که انجمنی زنانه بود، پس از انحلال انجمن آزادی زنان، به وسیله شصت تن از زنان فعال ایرانی شکل گرفت. این بانوان با سوز و گداز از استقلال میهن و لزوم تقویت مشروطیت ایران و همکاری با مشروطه خواهان سخن می‌گفتند. ازآنجا که آنها بدبختی‌های ملت را نتیجه نفوذ خارجی می‌دانستند با وارد کردن امتعة خارجی، قرض گرفتن از بیگانکان و هرگونه عملی که باعث دخالت آنها در امور داخلی کشور بشود، مخالف بودند. اعضای آن از تحریم اجناس و منع استقراض خارجی حمایت می‌کردند و به تأسیس مدارس دخترانه، کلاس‌های آموزش بزرگسالان و یتیم خانه می‌پرداختند. این انجمن در تهران مؤسسه‌ای ایجاد کرد که در آن یکصد دختر درس می‌خواندند.
نکته دیگر در ارتباط با اقدامات و فعالیت سیاسی زنان عضو انجمن مخدرات وطن، مخالفت آنها علیه برنامه‌های استعماری روسیه در ایران بود. زمانی که روسیه به ایران اولتیماتوم داد، زنان به حمایت مالی از دولت پرداختند. علاوه بر حمایت مالی، زنان جلسه اعتراض آمیزی مقابل مجلس ترتیب دادند و به بیان خواسته‌های خود و تشویق دولتمردان به مقابله با نفوذ روسیه پرداختند. این جلسه توسط انجمن مخدرات وطن سازمان دهی گردیده بود. و از جنبه حمایت از دولت مشروطه نیز «بیشتر بانوان با طیب خاطر حاضر شدند، با فروش جواهرات و زینت آلات خود، قسمتی از بدهی دولت را به روسیه تزاری بپردازند.»
