آیه 231 بقره
محتویات
متن و ترجمه آیه
«وَ إِذَا طَلَّقْتُمُ النَّسَاء فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَلاَ تُمْسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لَّتَعْتَدُواْ وَ مَن يَفْعَلْ ذَلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ وَلاَ تَتَّخِذُوَاْ آيَاتِ اللّهِ هُزُوًا وَاذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ عَلَيْكُمْ وَ مَا أَنزَلَ عَلَيْكُمْ مِّنَ الْكِتَابِ وَالْحِكْمَةِ يَعِظُكُم بِهِ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ».(مشاهده آیه در مصحف)
و چون آنان را طلاق گفتيد و به پايان عده خويش رسيدند پس به خوبى نگاهشان داريد يا به خوبى آزادشان كنيد ولى آنان را براى آزار و زيان رساندن به ايشان نگاه مداريد تا به حقوقشان تعدى كنيد و هر كس چنين كند قطعا بر خود ستم نموده است و آيات خدا را به ريشخند مگيريد و نعمت خدا را بر خود و آنچه را كه از كتاب و حكمت بر شما نازل كرده و به وسيله آن به شما اندرز مى دهد به ياد آوريد و از خدا پروا داشته باشيد و بدانيد كه خدا به هر چيزى داناست.
نزول
محل نزول:
این آیه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. [۱]
شأن نزول:[۲]
از طريق عوفى از ابن عباس روايت شده كه اوائل امر مسلمين وقتى كه زنان خويش را طلاق مي‌دادند. قبل از انقضاء مدت عده مراجعه مي‌نمودند و اين كار را به دفعات گوناگون انجام مي‌دادند و از اين راه اسباب اذيت و آزار زنان را فراهم مي‌نمودند تا اين كه خداوند اين آيه را نازل فرمود.[۳]
و درباره اين قسمت از آيه «وَلاتُمْسِكُوهُنَّ ضِراراً لِتَعْتَدُوا» از سدى نقل نمايند كه درباره يكى از انصار بنام، ثابت بن يسار نازل گرديد كه زن خود را طلاق مي‌داد سپس دو روز به پايان مدت عده به وى مراجعه مي‌كرد سپس باز هم طلاق مي‌داد و باز دو سه روز به پايان عده مراجعه مي‌نمود و به اين طريق اسباب ضرر و زيان و ايذاء آن زن را فراهم مى آورد، خداوند با نزول اين آيه مسلمين را تهديد نمود و دستور داد كه از اين رفتار دست بردارند[۴]
و درباره اين قسمت از آيه «وَلاتَتَّخِذُوا آياتِ اللَّهِ هُزُواً» از ابوالدرداء روايت نمايند كه مسلمين زنان خويش را طلاق مي‌دادند و مى گفتند: منظور ما از اين عمل تفريح و شوخى است و سپس رجوع مي‌كردند و باز هم طلاق مي‌دادند تا اين كه اين آيه به منظور جلوگيرى از اين گونه اعمال نازل گرديد.[۵]
چنان كه از عبادة بن الصامت نيز روايت گرديده:[۶] و همچنين از ابن عباس هم اين روايت نقل گرديده است،[۷] شيخ بزرگوار در اين باره اشاره مختصرى نموده ولى به عنوان شأن و نزول نياورده است.[۸]
پانویس
- ↑ طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج 1، ص 111.
- ↑ محمدباقر محقق، نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص 88.
- ↑ طبرى صاحب جامع البيان.
- ↑ تفاسير جامع البيان و كشف الاسرار.
- ↑ ابن مردويه و مسند ابن ابى عمرو.
- ↑ تفسير ابن المنذر.
- ↑ ابن مردويه.
- ↑ شرح مفصل فقهى اين آيه را در كتاب حقوق مدتى زوجين خود آورده ايم.
منابع
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند.
- محمدباقر محقق، نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، انتشارات اسلامی، تهران، 1361 ش.
- فضل بن حسن طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، انتشارات ناصرخسرو، تهران، 1372 ش.
پیوندها
