منتخب الانوار المضیئة فی ذکر القائم الحجة(علیه السلام) (کتاب)
معرفى اجمالى
منتخب الأنوار المضيئة في ذكر القائم الحجةعليه‌السلام اثر سيد على بن عبدالكريم نيلى نجفى از علماى قرن نهم هجرى در اثبات امامت امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف و بيان ظهور و شرايط آن نوشته شده است.
پيشينه
بحث امامت در طول 14 قرن همواره يكى از مهمترين بحثها بوده و علماى شيعه و سنى توجه خاصى به آن داشته‌اند.
يكى از بحث‌هاى مهم امامت نيز مسئله غيبت امام عصر و ظهور آن حضرت و چگونگى حكومت او است كه در اين زمينه كتابهاى فراوانى نوشته شده و رقم آنها به صدها عنوان كتاب مى‌رسد.
حدود 50 كتاب معتبر از اهل تسنن پيرامون امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف در دسترس است.از جمله مؤلفين اهل سنت در اين موضوع مى‌توان به موارد ذيل اشاره كرد:
- أخبار المهدي از علامه محدث عباد بن يعقوب رواجنى‌م 250 هجرى
- جلال‌الدين سيوطى‌م 911 هجرى سه كتاب در مورد امام زمان دارد به نامهاى: البرهان في علامة المهدي آخر الزمان - علامات المهدي - العرف الوردي في أخبار المهدي.
- القول المختصر في علامات المهدي المنتظر از احمد بن على بن حجر مكى عسقلانى م 852 هجرى
- ابونعيم اصفهانى م 430 هجرى 5 كتاب پيرامون آن حضرت دارد از جمله: الأربعون حديثا في المهدي - نعت المهدي - مناقب المهدي.
- عقد الدرر في أخبار المنتظر از جمال‌الدين يوسف دمشقى، از بزرگان اهل تسنن در قرن هفتم هجرى.
اما از علماى شيعه، هيچ عالمى پيرامون امامت و عقايد كتابى ننوشته مگر اينكه نام حجة ابن الحسن عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف و احوالات و اخبار او را در باب و فصلى ذكر كرده، چرا كه او ولىّ امر و صاحب اختيارشان است.
از جمله كسانى كه كتابى مستقل در موضوع امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف نگاشته‌اند مى‌توان به:
- فضل بن شاذان نيشابورى‌م 260 هجرى
- محمد بن ابراهيم نعمانى از بزرگان قرن چهارم كه كتاب او بارها چاپ شده است
- شيخ طوسى‌م 460 هجرى، كه كتابش بارها به چاپ رسيده
- شيخ صدوق‌م 381 هجرى كتاب كمال‌الدين و تمام النعمة را به يادگار گذارده است
- ابوبكر بغدادى كه از بزرگان متكلمين شيعه در قرن چهارم است
- شيخ مفيد‌م 413 هجرى كه چهار كتاب پيرامون غيبت امام عصر دارد، اشاره نمود.
اشتراك
پيرامون كتاب حاضر و نويسندۀ آن نظرات متعددى وجود دارد.
اصل كتاب الأنوار المضيئة، مشترك بين دو نفر است كه هر يك كتابى با اين نام داشته‌اند:
- الأنوار كه تعبير به الأنوار الإلهية في الحكمة الشرعيه يا الأنوار المضيئة في الحكمة الشرعية از آن شده.اين كتاب از سيد على بن عبدالكريم نيلى نجفى است و همانطور كه از نامش پيداست كتابى جامع است پيرامون علم كلام و فقه و اصول فقه و اسرار قرآن.
- الأنوار المضيئة در غيبت امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف كه بنابر نظر بزرگانى چون شيخ آقا بزرگ تهرانى مؤلف آن على بن عبدالحميد بن فخار بن معد موسوى است و منتخب اين كتاب به نام الغيبة از على ابن عبدالكريم نيلى نجفى است.
بنابراين نويسندۀ كتاب الأنوار الإلهية همان كسى است كه منتخب الأنوار المضيئة را گردآورده و آقا بزرگ نام آن را الغيبة دانسته، گرچه ديگران نام خاصى براى آن ذكر نكرده‌اند.
سيد عبداللطيف كوه‌كمرى در مقدمۀ كتاب منتخب الأنوار المضيئة اصل كتاب را از سيد على نيلى نجفى دانسته و گفته منتخب آن از كسى ديگر است كه ما او را نمى‌شناسيم و اين كتاب را از الأنوار المضيئة در احوالات امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف انتخاب نكرده، بلكه از الأنوار المضيئة في الحكمة الشرعية جمع آورى نموده است.
اشكال اين نظريه آن است كه اين كتاب در احوالات امام عصر نبوده تا منتخب آن در غيبت امام عصر باشد.
روش مؤلف
مؤلف بزرگوار در كتاب خويش از روش عقلى و نقلى با هم بهره برده، بدين شكل كه قياسهاى منطقى از انواع مختلف را در لابلاى مطالب كتاب و همراه روايات آورده تا هيچ اشكالى از طرف غير شيعيان و حتى غير مسلمانان بر كتاب وارد نشود.
همچنين روايات را باذ ذكر اسناد و منابع نقل آورده است.
ترتيب ابواب
كتاب حاضر در 12 فصل مرتب شده كه عبارتند از:
- اثبات امامت و وجود و عصمت آن حضرت از راه عقل
- اثبات آن حضرت از قرآن
- اثبات آن از روايات خاصه
- اثبات آن از روايات اهل سنت
- ولادت آن حضرت
- سبب غيبت آن جناب
- طول عمر ايشان
- وكلاى آن جناب و راويان از او
- توقيعات شريف آن حضرت
- كسانی كه آن حضرت را ملاقات كرده‌اند
- علامات ظهور حضرت
- وضعيت جهان و اجتماع در ايام حكومت حضرت مهدى عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف
خلاصه
سيد على نيلى نجفى كتاب خويش را خلاصه كرده كه با نام سرور أهل الإيمان في علامات ظهور صاحب الزمان منتشر شده است.البته اين نام را ناسخ كتاب براى آن برگزيده چون سيد براى كتاب نامى انتخاب نكرده است.
منبع
ویکی نور
