خلاصه سیرت رسول الله صلی الله علیه و آله (کتاب)
خلاصه سیرت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم خلاصه‌اى است از كتاب «سيرت رسول اللّه» كه قاضى فخرالدين محمد بن عبداللّه بن عمر عالم قرن هفتم هجرى آن را به رشته تحرير در آورده است.
مهمترين و قديم ترين اثر در موضوع سيره رسول خدا نوشته ابن اسحاق (م 150ه-) است كه ابن هشام آن را تهذيب و تقرير كرده و امروزه سيره ابن‌هشام از منابع مهم سيره و مغازى است. عده‌اى اين كتاب را ترجمه يا تلخيص كرده‌اند كه رفيع‌الدين اسحاق بن محمد همدانى قاضى ابرقوه (582-623) از جمله مترجمان اين اثر است. نام اين ترجمه سيرت رسول اللّه(ص) است و كتاب حاضر خلاصه آن به شمار مى‌رود.
نام كتاب، بنابر آنچه در كتيبه عنوان در همين صفحه نوشته شده، سيرة النبى است؛ ولى چنان كه مى‌دانيم اين عنوان هم براى اصل عربى كتاب و هم براى ترجمه فارسى آن، يعنى سيرت رسول الله، آورده شده است. براى آن كه كتاب حاضر از اصل عربى و فارسى آن تميز داده شود، عنوان خلاصه سيرة النبى يا خلاصة السيره براى آن برگزيده شده و به اعتبار اصل آن، عنوان خلاصه سيرت رسول الله يافته است.
كتاب حاضر يعنى خلاصه سيرت رسول اللّه در هشت باب تنظيم گشته و تقريباً يك سوم اصل فارسى آن يعنى «سيرت رسول اللّه» نوشته قاضى ابرقوه است كه در سى باب مرتب شده است. اما از مقايسه اين دو كتاب بخوبى مى‌توان دريافت كه اين خلاصه بطور موجز حاوى تمام مطالب اصلى كتاب «سيرت رسول اللّه» است و با خواندن اين كتاب مى‌توان اجمالا از اصول وقايعى كه در آن كتاب آمده است آگاهى يافت. از اين رو بايد گفت مؤلف اين كتاب، در خلاصه نويسى و فنّ ايجاز مهارت كامل داشته است.
ابواب كتاب
عناوين ابواب هشت‌گانه كتاب عبارتند از: نسب پيامبر، وُلات خانه كعبه در جاهليت، معجزات رسول الله، بعثت، بيعت مردم مدينه و هجرت بدانجا، بيان غزوات، گسترش اسلام و وفات رسول خدا(ص).
از آنجا كه مؤلف، كتاب خود را با توجه به ترجمه سيره ابن هشام تدوين كرده است، نيازى به ذكر منابع نبوده و سلسله اسناد را نيز حذف نموده است. البته مصصح تلاش كرده است مطالب نقل شده را به اصل ترجمه و گاه اصل عربى ارجاع دهد و همچنين توضيحات لازم درباره واژه‌ها يا كلمات نامأنوس را ارئه كند.
مؤلف بر روش ابن اسحاق، به آياتى از قرآن كه به مناسبت رويدادهاى عصر نبوى نازل شده اشاره نموده ولى در اين باره هم اختصار را رعايت كرده است.
منبع
ویکی نور
