سنن النبی (کتاب)
کتاب سنن النبی صلی الله علیه و آله تالیف علامه بزرگوار، حضرت آیت الله طباطبایی قدس سره، تنها کتابی است که پیرامون آداب و سنن و روش رفتاری رسول خدا صلی الله علیه و آله تدوین گردیده است و برای شیفتگان دین و طالبین معارف حقه، این کتاب گنجینه ای بس عظیم از معارف می باشد.
محتویات
معرفی اجمالی نویسنده
سید محمدحسین طباطبایی تبریزی در سال 1321 هجری قمری (1281 شمسی) متولد شد. یکسال قبل از فوت پدرش به مدرسه رفت اما پس از پایان کلاس هفتم مصلحت دیده می شود که در خانه درس بخواند به این دلیل او و برادرشان تحت تعلیم ادیب لایقی به نام شیخ محمدعلی سرائی قرار می گیرند و ادبیات عرب می آموزند و زیر نظر میرزا علی نقی خطاط به یادگیری فنون خوشنویسی می پردازند.
مرحوم علامه در 1303 در سن 21 سالگی با صبیه مرحوم حاج میرزا مهدی آقا طباطبایی مهدوی که از خویشان پدر بود ازدواج کرد. استاد علامه در 1304 که دروس حوزه تبریز را به پایان رساند به همراه همسر و برادر و پسرشان که تازه به دنیا آمده بود عازم نجف اشرف شدند. آشنایی با حاجی میرزا علی آقای قاضی رضوان الله علیه در مرحوم استاد علامه چنان تاثیری گذاشت که مدت 11 سال اقامت در نجف علاوه بر فقه و اصول و ریاضیات و فلسفه و رجال و تفسیر در عرفان عملی در محضر این استاد عالی قدر حضور یافته و در سیر و سلوک و تزکیه نفس توشه های فراوانی بردند.
مرحوم محمدحسین طباطبایی در اواخر زندگی در نجف روزگار را به سختی گذراندند به طوری که در سال 1314 در اثر اختلال وضع معاش عازم ایران شدند و در روستای شادآباد تبریز سکنی گزیدند. ایشان به منظور کسب علم عازم قم شدند و برای همیشه با شهر تبریز وداع کردند. در سال 1325 وارد قم شدند و بدین ترتیب زندگی پربار علمی مرحوم علامه از همین جا آغاز شد و مدت 35 سال در این شهر زندگی کردند و بیشترین خدمت را به اسلام و حوزه های علمیه کردند.
وی درس فلسفه را با سبک و روشی نوین آغاز کرد. زندگی این عالم ربانی که یکی از مفاخر بزرگ اسلام و محققی کم نظیر است در ساعت 9 صبح روز 24 آبان 1360 در شهر قم به پایان رسید و دعوت حق را لبیک گفت. آثاری که علامه طباطبایی در تبریز تهیه کردند:
- رساله در اسماء و صفات
- رساله در افعال
- رساله در وسایط میان خدا و انسان
- رساله قبل الدنیا
- رساله من الدنیا
- رساله بعد الدنیا
- رساله در ولایت
- رساله در نبوت
- کتاب سلسله انساب طباطباییان آذربایجان.
مختصری از خدمات استاد در شهر قم:
- پی ریزی شیوه نوین از تفسیر که کاملا بدیع و ابتکاری است.
- اشاعه تفکر فلسفی و تعقلی
- کوشش در تفهیم مسائل فلسفی و ملموس ساختن بسیاری از مسائل پیچیده
- کوشش و نشر آثار اهل بیت
- جمع میان مفاهیم قرآنی با آنچه که در اخبار خاندان رسالت وارد شده است.
- اشاعه فکر شیعی در خارج از جهان اسلام
- تربیت و پرورش شخصیت های علمی و فکری
- تالیفات گرانبها اعم از چاپ شده و چاپ نشده و...
نظر علامه طباطبایی درباره کتاب سنن النبی صلی الله علیه و آله
«این کتاب از جمله عنایات، الطافی است که خداوند سبحان امکان تالیف آن را به ما داد، بحثی از روایاتی که راویان مسلمان حدیث در کتابهای خود در مورد آداب و سنت های آقا و سرورمان حضرت رسول خدا صلی الله علیه و آله آورده اند را تا آنجا که زمان اندک و فرصت کوتاه ما اجازه داد، انتخاب نموده ایم».
ساختار کتاب
کتاب سنن النبی صلی الله علیه و آله، دارای 21 باب و ملحقات می باشد که به زبان عربی تالیف شده است که متن عربی این کتاب به فارسی شیوا و فصیح برگردانده شده است و برای مشتاقین به فراگیری علوم اهل بیت و علاقه مندان و پیروان مکتب پیامبر خاتم تهیه و تنظیم شده است. ابواب کتاب عبارتند از:
- باب اول: شمائل پیامبر صلی الله علیه و آله
- باب دوم: آداب معاشرت پیامبر صلی الله علیه و آله
- باب سوم: آداب نظافت و احکام زینت پیامبر صلی الله علیه و آله
- باب چهارم: آداب سفر پیامبر صلی الله علیه و آله
- باب پنجم: آداب پوشیدنی های پیامبر صلی الله علیه و آله
- باب ششم: آداب مسکن پیامبر صلی الله علیه و آله
- باب هفتم: آداب خوابیدن و بستر پیامبر صلی الله علیه و آله
- باب هشتم: آداب زناشویی و تربیت فرزند پیامبر صلی الله علیه و آله
- باب نهم: آداب غذاها و آشامیدنی ها و آداب سفر پیامبر صلی الله علیه و آله
- باب دهم: آداب خلوت ها و مستراح پیامبر صلی الله علیه و آله
- باب یازدهم: آداب مردگان
- باب دوازدهم: آداب معالجه و مداوا
- باب سیزدهم: آداب مسواک زدن
- باب چهاردهم: آداب وضو گرفتن
- باب پانزدهم: آداب غسل کردن
- باب شانزدهم: آداب نماز
- باب هفدهم: آداب روزه
- باب هجدم: آداب اعتکاف
- باب نوزدهم: آداب صدقه
- باب بیستم: آداب قرائت قرآن کریم
- باب بیست و یکم: آداب دعا و ذکر تعدادی دعا و اذکار
- ملحقات آداب جمع، ملحقات متفرقه، ملحقات شمائل پیامبر صلی الله علیه و آله
به گفته علامه طباطبایی: «در این کتاب حرفی از مکروهات به میان نیامده چرا که روش حق بر آن قرار گرفته که از پیامبر صلی الله علیه و آله هیچ کار مباح و مکروهی سر نزد و ادله عقلی و نقلی هم به این اصل استوار است، ناگفته پیداست که ما در این کتاب به جهت رعایت اختصار، سندهای احادیث را حذف نمودیم و فرقی میان روایات مسنده و مرسله نهادیم و برای سهولت در کار مراجعین نام کتابها و نویسندگان آنها را ذکر کرده تا اهل بحث بتوانند به اصل روایات نقل شده مراجعه نمایند و از خداوند در این راه کمک طلبیدیم».
این کتاب با عناوین دیگر توسط مترجمانی چون محمدهادی فقهی، حسین قهستانی، حسین استادولی و عباس عزیزی و... ترجمه و توسط ناشرانی چون تهذیب، انصاری و کتاب فروشی اسلامیه منتشر شده است. متن این کتاب به همراه ترجمه در سال 1354 به چاپ رسیده است و همچنین این کتاب به زبان اردو توسط ولی الحسن رضوی در سال 1376 ترجمه و به چاپ رسیده است.
منابع
متن کتاب سنن النبي صلي الله عليه و آله
