یکصد موضوع اخلاقی در قرآن و حدیث (کتاب)
کتاب ِ یکصد موضوع اخلاقی در قرآن و حدیث: شامل سیصد آیه و هفتصد حدیث تألیف آیت الله ناصر مکارم شیرازی مرجع تقلید، مفسر قرآن، مفسر نهج البلاغه و پژوهشگر نامی علوم اسلامی ِ قرن معاصر است.
زندگینامه ی مؤلف
حضرت آيتالله العظمى مكارم شيرازى در سال 1305 هجرى شمسی در شهر شيراز در ميان يك خانواده مذهبى كه به فضائل نفسانى و مكارم اخلاقي معروفند ديده به جهان گشود. جدّ اعلاى ايشان حاج محمد باقر كه از تجّار شيراز به شمار مى‌رفت، در »سراى نو« شيراز به تجارت اشتغال داشت، لباسى شبيه لباس روحانيّت می‌پوشيد و پيوسته در مسجد مولاى شيراز به جماعت حاضر مى‌شد و مورد تكريم و احترام و اطمينان بود. جدّ ايشان مرحوم حاج محمّد كريم فرزند حاج محمّدباقر كه او نيز عمّامه‌اى بر سر داشت و در بازار در اثناى كار، كلاه پوستينى بر سر مى‌گذاشت، در سراى گمرك شيراز و سپس در بازار وكيل به تجارت مشغول بود، همواره در مسجد مولاى شيراز در نماز جماعت شركت مى‌كرد و از مرتبطين و نزديكان مرحوم آيت‌اللّه العظمى حاج شيخ محمدجعفر محلاتى رحمه‌الله پدر مرحوم آيت‌اللّه العظمى حاج شيخ بهاءالدين محلاتى و مرحوم آيت‌اللّه حاج سيد محمدجعفر طاهرى رحمه‌الله به حساب مى‌آمد. نبوغ استاد از اوایل کودکی امری مشهود بود و در هر مرحله از مراحل عمرش آشکارتر می گشت. ايشان در حدود 14 سالگى رسمأ دروس دينى را در (مدرسه آقا باباخان شيراز) آغاز كردند و در مدّت اندكى نيازهاى خود را از علوم: صرف، نحو، منطق، بيان و بديع تأمين نمودند. سپس توجّه خود را به رشته ی فقه و اصول معطوف ساختند و به خاطر نبوغ فوق‌العاده‌اى كه داشتند مجموع دروس مقدّماتى و سطح متوسّط و عالى را در مدّتى نزديك به چهار سال! به پايان رساندند. در همين سال‌ها گروهى از طلّاب حوزه علميه ی شيراز را نيز با تدريس خود بهره مند مى‌ساختند. انتقادها و نظرات معظم له در قم تدريس و يا اضافه نسبت به متون علمى حوزه‌ها، آينده ی درخشان علمى ايشان را قطعى مى‌ساخت و در محافل علمى و روحانى آن ديار، استعداد، نبوغ، دقت و عمق تفكّر معظم له درج مى‌شد و كسى نمى‌توانست اين فضيلت خدادادى را انكار كند. اين ستاره ی فروزان، در حالى كه هنوز بيش از هيجده سال از عمر شريفش نگذشته بود با فكر نافذ وقلمى روان، حاشيه‌اى بر (كفاية الأصول) نوشت كه نقاط مبهمى از اين كتاب را روشن مى ساخت.
ايشان در 18 سالگى وارد حوزه علميه ی قم شدند و قريب پنج سال از جلسات علمى و درس اساتيد بزرگ آن زمان مانند حضرت آيتالله العظمى بروجردى و آيات برزگ ديگر – (رضوان الله عليهم) بهره گرفتند.
معظم له براى آشنايى با نظرات و افكار اساتيد بزرگ يكى از حوزه‌هاى عظيم شيعه در سال 1329هـ.ش وارد حوزه علميه ی نجف اشرف گرديد و در آنجا در دروس اساتيد عالى مقام و بزرگى همچون آيات عظام: آقاى حكيم و آقاى خوئى و آقاى عبدالهادى شيرازى و اساتيد برجسته ديگر – قدس الله اسرارهم- شركت جستند.
معظم له در سن 24 سالگى به اخذ اجازه اجتهاد مطلق از محضر دو نفر از آيات بزرگ نجف نائل شدند و حضرت آيتالله العظمى حكيم تقريظ كوتاه و پر محتوايى بر تقريرات ايشان از درس فقه (ابواب طهارت) نوشتند كه بسيار ممتاز است. اقتباس و استفاضه از فيوض علمى دروس اساتيد نجف همچنان ادامه داشت تا اين كه بر اثر نبود وسايل و امكانات، در ماه شعبان 1330 هـ.ش به ايران بازگشتند و در شهر مقدّس قم كه آن روز مشتاق رجال علمى بود مأوا گزيدند و در جمعى كه بايد بعدا اثرى بس عظيم به وجود آوردند وارد شدند. حضرت آيتالله العظمى مكارم شيرازى بعد از بازگشت به ايران به تدريس سطوح عالى و سپس خارج (اصول) و فقه پرداختند و قريب 57 سال است كه حوزه ی گرم درس خارج ايشان مورد استقبال طلّاب و بسيارى از كتب مهم فقهى را پس از تدريس به رشته تحرير درآورده اند.
در حال حاضر حوزه درس خارج ايشان يكى از پرجمعيّت ترين دروس حوزه علميه ی شيعه است و قريب به دو هزار نفر از طلّاب و فضلاى عاليقدر از محضر ايشان استفاده می‌كنند. ايشان از آغاز دوران جوانى به تأليف كتاب در رشته‌هاى مختلف عقايد و عرفان اسلامى و مسأله ی ولايت و سپس تفسير و فقه و اصول پرداختند، که بسیاری از این کتب به زبانهای دیگر نیز ترجمه شده است که همین امر سبب شده که ایشان يكى از مؤلفان بزرگ جهان اسلام محسوب شوند.
تألیفات
تألیفات و آثار معظم له تا کنون حدود یکصد و پنجاه جلد کتاب به چاپ رسیده که بعضی از آنها بیش از ۳۰ بار تجدید چاپ شده و بعضی به بیش از ده زبان زنده دنیا ترجمه شده و در کشورهای مختلف انتشار یافته است.
مشخصات کتاب
کتاب ِ یکصد موضوع اخلاقی در قرآن و حدیث شامل ِ : سیصد آیه و هفتصد حدیث برگرفته از تفسیر نمونه است که می تواند گام مثبتی در طریق ارتقای سطح اخلاق عملی باشد.
نمونه ای از متن
امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) نقل می کنند: هنگامی که نامه های اعمال گشوده می شود و ترازوهای عدالت پروردگار نصب می گردد، برای کسانی که گرفتار بلاها و حوادث سخت شدند و استقامت ورزیدند نه، میزانِ سنجشی نصب می شود و نه نامه ی عملی گشوده می شود. هنگامی که پیامبر(ص) این جمله را فرمود، به عنوان شاهد، این آیه را تلاوت کردند: خداوند اجر صابران را بی حساب می دهد.
منابع
- یکصد موضوع اخلاقی در قرآن و حدیث تألیف : آیت الله ناصر مکارم شیرازی, تدوین حسین حسینی، انتشارات موسسه ی دارالکتب الاسلامیه
، 1381.
