هجوم به خانه حضرت زهرا سلام الله علیها
پس از شهادت رسول خدا(ص) در صفر سال یازدهم هجری ، عده بر خلاف بیعتی که با ایشان و امیرالمؤمنین امام علی (ع) در غدیر خم کرده بودند،خلافت را از مسیر اصلی خود خارج کرده و آن را غصب نمودند.عده ای از اصحاب با وفای رسول خدا(ص) به این عمل اعتراض کرده و در خانه حضرت زهرا (س) تحصن کردند،که با واکنش سخت غاصبان خلاوت روبه رو شدند.
محتویات
تحصن در خانه حضرت زهرا(س)
پس از آنکه ابوبکر به خلافت رسید،عده از مهاجران و انصار و همچنین بنی هاشم برای نشان دادن اعتراض خود به عمل و اینکه خلاف آنچه که با رسول خدا(ص) در غدیر خم بیعت شده بود،در خانه دختر رسول خدا(ص) متحصن شدند.
موضوع خودداری علی(ع) و همراهان وی بیعت با ابوبکر و بست نشستن آنان در خانه فاطمه(س)، در کتاب های سیره، تاریخ، صحاح و مسانید، ادب، کلام و شرح رجال و معاریف، به حد تواتر روایت شده است و تردیدی در صحّت آن نیست. ولی چون نویسندگان کتابهای مزبور خوش نداشتند ازاتفاقاتی که بین متحصّنان و حزب پیروز رخ داده است پرده بردارند، به جز آن مقدار که ناخودآگاه از قلمشان تراوش کرده است، چیزی به دست نداه اند.برخی از این منابع عبارتند از :
- یعقوبی (متوفّای 292) در کتاب تاریخش، اشاره مختصری به حوادث هجوم اول نموده و چنین نقل میکند:
«و به ابابکر و عمر [خبر ] رسید که گروهی از مهاجرین و انصار همراه علی بن ابیطالب در خانه فاطمه دختر پیامبر خدا گرد آمده اند.»[۱]
- ابن قتیبه دینوری می نویسید :ّ«ابي بکر در پی عده اي بود که با او بیعت نکرده بودند و گرد علي تجمع کرده بودند، لذا عمر را به دنبال آنها فرستاد، چون عمر سر رسيد، آنان را صدا كرد ولى آنها اعتنايى نكرده و از خانه خارج نشدند.»[۲]
- امام المورخین محمد بن جریر طبری در کتاب خود آورده است که :«عمر بن خطاب به خانۀ على آمد، در حالى كه گروهى از مهاجران در آنجا گرد آمده بودند.[۳]
- ابن عبد ربّه:«ابوبكر به عمر بن خطاب مأموريت داد كه برود و آنان را(متحصنان) از خانه زهرا بيرون آورد.»[۴]
- ابو وليد محمد بن شحنه حنفي:«پس از سقیفه، جماعتی از اصحاب و بنی هاشنم مانند زبیر، عتبه بن ابی لهب، خالد بن سعید بن العاص، مقداد بن اسود کندی، سلمان فارسی، ابوذر غفاری، عمار بن یاسر و... از بیعت با ابوبکر سر باز زده و متمایل به ولایت علی در خانه وی جمع شدند»[۵]
- ابن ابی الحدید معتزلی :«بنی هاشم در خانه علی (ع) جمع شدند و زبیر با ایشان بود زیرا خود را از بنی هاشم می شمرد (چنان که علی (ع) فرمود زبیر همیشه با ما بود تا آنکه پسرش عبدالله بزرگ شد و او را از ما بر گرداند) پس عمر با گروهی به سوی خانه حضرت فاطمه رفتند»[۶]
همچنین خود عمر بن خطاب نقل می کند:« پس از این که خداوند،پیامبرش (صل الله علیه و آله) را به سوی خود فرا خواند،از گزارش هایی که به ما رسید یکی این بود که علی ( علیه اسلام ) و زیبر و همراهانشان از ما بریده اند و در مقام مخالفت با ما ، در خانه فاطمه ( سلام الله علیها) گرد آمدند.»[۷]
تمام این منابع که تماماً از اهل سنت هستند به ما می گویند که عده نسبت به انتخاب خلیفه اول معترض بوده و در اعتراض خود را به صورت تحصن در خانه وحی نشان دادند.
تحصن ککندگان در خانه حضرت زهرا(س)
مورّخان، در شمار کسانی که از بیعت با ابوبکر سرباز زدند و همراه با علی(ع) و زبیر در خانه حضرت فاطمه(س) بست نشستند، اشخاص زیر را نام برده اند:
- عباس بن عبدالمطلب
- عتبه بن ابی لهب
- سلمان فارسی
- ابوذر غِفاری
- عمار بن یاسر
- مقداد بن أسود
- بَراء بن عازِب
- اُبَی بن کعْب
- گروهی از بنی هاشم و مهاجران و انصار[۸]
شکستن تحصن با حمله به خانه پیامبر
پانویس
- ↑ تاريخ اليعقوبى،ج2،ص:126
- ↑ الامامة و السياسة، ج ۱، ص ۳۰ و همان کتاب ج ۱ - ص ۳۰
- ↑ تاريخ الطبرى، ج ۲، ص ۴۴۳
- ↑ العقد الفريد، ابن عبدربه، ج۳، ص ۶۳
- ↑ روضة المناظر في أخبار الأوائل والأواخر، ج ۱۱، ص ۱۱۳
- ↑ ص ۱۳۶، جلد اول شرح نهج البلاغه از کتاب سقیفه جوهری
- ↑ مسند احمد ج 1 ص 55 ، طبری ج 2 ص 466،ابن اثیر ج 2 ص 124 ، ابن کثیر ج 5 ص 246 ؛ صفوة الصفوة ج 1 ص 97 ؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج 1 ص 123 ، تاریخ الخفا سیوطی ص 45،سیره ابن هشام ج4 ص 338
- ↑ علاوه بر مصادری که پیش از این ذکر شد، مصادر دیگری نیز هست که تصریح کرده اند این چند نفر از بیعت با ابوبکر سر باز زده، در خانه فاطمه(س) متحصّن شدند. بعضی از این مصادر نام چند نفر از ایشان برده اند که برای بیعت با علی (ع) در خانه حضرت زهرا(س) اجتماع کرده بودند. آن مصادر عبارت اند از: الریاض النضره، 1: 167 و تاریخ الخمیس، 1: 188 و ابن عبدربّه، 3: 64 و تاریخ ابی الفداء، 1: 156 و ابن شحنه در حاشیه کامل ابن اثیر، 11: 112 و جوهری، بنا بر روایت ابن ابی الحدید، 2: 130 - 134 و السیره الحلبّیه، 3: 394 و 397