حدیث مضطرب
حديث مُضطَرب:
از اقسام خبر واحد.
اين عنوان از اصطلاحات علم درايه است.
به حديثى مضطرب اطلاق مى‌كنند كه متن يا سند آن و يا هر دو، مختلف و متفاوت نقل شده باشد؛ خواه از يك راوى يا بيشتر. اضطراب در سند مانند اين كه راوى گاه سند را مثلًا از پدر، از جدش نقل كند و گاه از جدش بدون واسطه و گاهى از غير آن دو و اضطراب در متن، مانند اين كه حديث را يك بار به گونه‌اى (مثلًا با زيادى) و يك بار به گونه‌اى ديگر (با نقصان) نقل كند.
اضطراب از اسباب ضعف حديث به شمار مى‌رود، به شرط آن كه هر دو حديث از لحاظ صحت و غير آن، برابر باشند و يكى بر ديگرى ترجيح نداشته باشد؛ و در صورت ترجيح، مانند اين كه راوى يكى اضبط از راوى ديگرى باشد، روايت اضبط مقدم مى‌شود.[۱]
البته در جايى كه اضطراب موجب اختلاف در حكم يا خدشه در سند روايت نگردد و حديث، ديگر شرايط صحت را داشته باشد، حجت خواهد بود و به مفاد آن عمل مى‌شود.(2)
پانویس
- ↑ وصول الاخيار/ 112-113؛ نهاية الدراية (سيد حسن صدر)/ 224.
(2). الدراية (شهيد ثانى)/53؛ مقباس الهداية 1/387.
منابع
جمعى از پژوهشگران زير نظر سيد محمود هاشمى شاهرودى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم‌السلام، جلد 3، صفحه 272.
