آیه امتحان

-

آيه 10 سوره ممتحنه/ 60 را «آيه امتحان» گويند. در اين آيه، از مردان باايمان مى خواهد تا زنانى را كه ادعاى ايمان كرده و از مكه خارج شده و به مسلمانان پيوسته اند، امتحان نموده در صورتى كه آن ها را بر ايمان يافتند، به كافران برنگردانند:

«يأَيُّهَا الَّذينَ ءَامَنوا إِذا جاءَكُمُ المُؤمِنتُ مُهجرتٍ فَامتَحِنوهُنَّ اللّهُ أَعلَمُ بِإيمنِهنَّ فإِن عَلِمتُموهُنَّ مُؤمِنتٍ فَلا تَرجِعُوهُنَّ إِلى الكُفّارِ لَاهُنَّ حِلٌّ لَهم و لَاهُم يَحِلُّونَ لَهنَّ و ءَاتوهُم مَا أَنفَقوا و لَاجُناحَ عَليكُم أَن تَنكِحوهُنَّ إذا ءَاتَيتُموهُنَّ أُجورَهنَّ و...».

در شأن نزول اين آيه آمده است كه مسلمانان در قرارداد صلح حديبيه پذيرفتند هرگاه يكى از مكيان به مسلمانان پيوست، آنان بايد او را به كافران پس دهند؛ ولى اگر يكى از مسلمانان به كفار پيوست، آنان به برگرداندن ملزم نباشند. پس از امضاى اين قرارداد، زنى از مكيان كه مسلمان شده بود، به مسلمان ها پيوست.

همسرش كه از بنى‌مخزوم بود، در پى او آمد تا او را بازستاند و گفت: اى محمد! قرار ميان ما و شما همين بوده و مركب نوشته، هنوز خشك نشده است كه اين آيه نازل شد. در ذيل اين آيه آمده است: پيامبر صلى الله عليه و آله آن زن را سوگند داد كه آيا فرار او از مكه به دليل بغض شوهر يا عشق به مرد ديگرى نبوده و فقط به دليل گرويدن به اسلام بوده است؛ آن گاه مهر و ساير هزينه ها را به مرد كافر داد و او را بازنگرداند. فقيهان احكام گوناگونى را از اين آيه استفاده كرده اند؛ از جمله گفته اند: جدايى بين زن مسلمان و شوهر كافر به مجرد هجرت تحقق مى يابد و به طلاق نياز نيست.

پانویس

منابع

علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كريم، جلد 1، ص 372-373