جحیم

یکی از نامهای دوزخ ، «جحيم» است.

واژه شناسى «جحيم»

كلمه «جحيم» در لغت ، به معناى آتشى است كه به شدّت برافروخته شده باشد . خليل بن احمد در اين باره مى گويد : الجحيم : النار الشديد التأجّج و الالتهاب . و جاحم الحرب : شدّة القتل فى معركتها . جحيم ، آتش تند ، شعله ور و سركش است . حاحم الحرب ، به معناى كشتار هولناك در جنگ است . اما جوهرى در تبيين واژه «جحيم» آورده : الجحيم : اسم من اسماء النار وكلّ نارٍ عظيمة في مهواة فهي جحيم ، من قوله تعالى : «قَالُواْ ابْنُواْ لَهُ بُنْيَـنًا فَأَلْقُوهُ فِى الْجَحِيمِ» و الجاحم : المكان الشديد الحرّ .جحيم ، از نام هاى آتش است ، وهر آتش زياد داخل گودال را جحيم گويند كه برگرفته از اين سخن خداوند است : گفتند : «براى او خانه اى بسازيد و او را در آتشى بزرگ بيندازيد» . جاحم ، جاى بسيار داغ است . به نظر مى رسد همان طور كه بسيارى از واژه شناسان گفته اند ، اصل در معناى «جحيم» ، همان معناى اوّل يعنى آتشى است كه به شدت برافروخته شده و آنچه جوهرى در معناى آن آورده ، يكى از مصاديق آن است .

واژه «جحيم» در قرآن و حديث

در قرآن كريم ، واژه «جحيم» ، ۲۶ بار تكرار شده كه ۲۵ بار ، در آتش دوزخ و يك بار در آتشى كه نمروديان افروختند و حضرت ابراهيم عليه السلام را در آن افكندند ، به كار رفته است . در احاديث نيز اين واژه، مكرّر در معناى آتش دوزخ ، به كار رفته است . بنا بر اين ، قرآن و حديث ، اين واژه را در معناى لغوى آن به كار برده اند .

منبع

• محمد محمدی ری شهری،بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث ج2،قم:دارالحدیث،چاپ : اول،1389 ش،ص61،در دسترس درپایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه، بازیابی: 16 اردیبهشت 1393.

العين : ج ۳ ص ۸۷ .

صافّات : آيه ۹۷ .

ر . ك : العين : ج ۳ ص ۸۷ و النهاية : ج ۱ ص ۲۴۱ و لسان العرب : ج ۱۲ ص ۸۴ و القاموس المحيط : ج ۴ ص ۸۷ .