جزع و فزع
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
جزع و بى تابى از رذايل اخلاقى است و ضد آن صبر و بردبارى است.
جزع عبارت است از حالت بى قرارى و ناشکيبايى در برابر حوادث و مصيبت‌ها به گونه‌اى که انسان در برابر حادثه زانو بزند و مأيوس شود و يا از تلاش و کوشش براى رسيدن به مقصد چشم بپوشد.
جزع در مصيبت يکى از صفات ناپسند است زيرا به بى تابى و اعتراض به قضاى الهى باز گشت مى‌کند از اين رو پيامبر اکرم صلى الله عليه و آله فرمود:
" الجزع عند البلاء تمام المحنة " . تمام رنج‌ها هنگام بلا بى تابى و ناشکيبايى کردن است.
از اين رو فرياد کشيدن، و به سر و صورت زدن و گريبان دريدن در حوادث ناگوار نکوهيده شده است البته چون قلب انسان کانون عواطف، و احساسات است هنگامى که يکى از بستگان از دست برود ناراحت گشته و اشک جارى مى‌شود که اين يک امر طبيعى است. آن چه نکوهيده است اعتراض و گلايه از کارهاى خداوند است، هنگامى که ابراهيم (ع) فرزند پيامبر (ص) از دنيا رفت، اشک از چشم‌هاى پيامبر (ص) جارى شد، اصحاب عرض کردند‌اى رسول خدا، تو ما را از گريه کردن نهى نمودى اما خودت گريه مى‌کنى؟ فرمود: اين گريه نيست اين رحمت و اظهار محبت است و کسى که رحم و عاطفه نداشته باشد خداوند هم به او رحم نخواهد کرد و مشمول رحمت الهى نمى‌گردد. (امالى طوسى، ص 388) .
منابع
- بی تابی، اصطلاحنامه جامع علوم اسلامی، بازیابی: 5 اسفند 92.
