بلقیس

بلقیس ، نام ملکة سبا در آثار اسلامی . در قرآن (نمل : 20ـ44) از دیدار و گفتگوی ملکة سبا با سلیمان سخن رفته اما نام او نیامده است ، احتمالاً در فرهنگ اسلامی مفسران به دلایلی که روشن نیست نام بلقیس را به این داستان افزوده اند (به عنوان نمونه رجوع کنید به طبری ، ج 9، جزء19، ص 95؛ مقدسی ، ج 3، ص 108؛ بیضاوی ، ج 4، ص 115). سپس این نام در داستانهای گوناگون و متعدد در ادبیات رایج شده است .

داستان ملکة سبا در روایات اسلامی شرح و بسط بسیار یافته اما مشخص نیست از چه دوره ای نام بلقیس را به ملکة سبا داده اند ( دایرة المعارف فارسی ، ذیل «سبا»). در نسب بلقیس گفته اند که وی دختر هَدهادبن شَرْحَبیل (یا شراحیل )بن مالک ، از بنی یَعْفربن سَکسک و از حمیریان است . برخی یکی از والدین وی را از جنیان دانسته اند (ابن هشام ، ص 161؛ مسعودی ، ج 2، ص 75؛ بیضاوی ، همانجا؛ ابن کثیر، 1409، ج 2، ص 20؛ قرطبی ، ج 13، ص 182؛ سیوطی ، ج 5، ص 105ـ106؛ دیار بکری ، ص 244؛ نیز رجوع کنید به دهخدا، ذیل مادّه ). دربارة چگونگی به حکومت رسیدن بلقیس ، وصف ثروت و عرش وی گزارشهای بسیاری در دست است (رجوع کنید به ابن کثیر، 1409، ج 2، ص 19؛ همو، 1412، ج 3، ص 348ـ349؛ قرطبی ، ج 13، ص 184؛ سیوطی ، همانجا؛ دیار بکری ، ص 244ـ 245).

ملکة سبا تنها زنِ حاکم با تواناییهای ویژة است که در قرآن از وی یاد شده است .

مقصود از «امراة» در آيه 23 سوره‌نمل(27) اوست.

منابع

• دانشنامه جهان اسلام، مدخل بلقیس از محمدباقر کریمیان و لیلا هوشنگی در دسترس در
• فرهنگ قرآن، جلد 6.