عبدالرزاق گیلانی
رانكوئى گيلانى ، عبدالرزاق، عالم امامى قرن يازدهم. از تاريخ تولد وى اطلاعى در دست نيست. وى در شيراز به دنيا آمد و همانجا پرورش يافت و تحصيل كرد. پدرش، مُلّامير گيلانى، اصالتآ اهل منطقه رانكوه در استان گيلان بود (رجوع کنید به آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 3، ص 387، ج 21، ص 110؛ همو، 1411، ص 318؛ امين، ج 7، ص 471؛ حسينى، ج 1، ص 289) كه احتمالا با ميرقارى كوكبى گيلانى (زنده در 1016 و مؤلف آثارى چون زبدةالحقايق ؛ رجوع کنید به آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 12، ص 24ـ25، ج 18، ص 356ـ357، ج 21، ص 139ـ140، ج 22، ص 174) يكى است. سال درگذشت عبدالرزاق نامعلوم است؛ همين‌قدر مي‌دانيم كه تا 1087 كه شرح مصباح‌الشريعة را نوشته، زنده بوده است.
رانكوئى از سيدنسيمى ركنى شيرازى، عبدعلى حويزى و صالح بحرانى اجازۀ روايت داشت و خود به محمدابراهيم بواناتى اجازه روايت داد (حسينى، همانجا).
دو اثر براى رانكوئى برشمرده‌اند: يكى، تحرير القواعدالكلامية در شرح قواعدالعقايد، اثر كلامى خواجه نصيرالدين طوسى؛ ديگرى، شرح مصباح‌الشريعة و مفتاح‌الحقيقة (رجوع کنید به افندى اصفهانى، ج 3، ص 115؛ آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 3، ص 387ـ388، ج 21، ص 110ـ111). مصباح‌الشريعة مشتمل بر احاديثى منسوب به امام صادق عليه‌السلام دربارۀ معارف و اخلاق و آداب است. برخى، از جمله رانكوئى، گردآورنده اين كتاب را شهيدثانى پنداشته‌اند. نوشتن شرح قواعدالعقايد در 1077 و شرح مصباح‌الشريعة در 1087 به اتمام رسيده است (رجوع کنید به آقابزرگ طهرانى، 1403، همانجاها؛ گيلانى، ج 1، مقدمه). شرح مصباح‌الشريعة، كه به فارسى روان نوشته شده، با مقدمه و تصحيح محدّث ارموى در دو مجلد به چاپ رسيده است (تهران 1343ش).
منابع
- دانشنامه جهان اسلام، ذیل مدخل رانكوئى گيلانی از مرضيه جديدى، در دسترس در پایگاه دانشنامه جهان اسلام
