غنیة النزوع (کتاب)

با این که مرحوم ابن زهره دارای تألیفات زیادی است؛ اما با کمال تأسف تنها «غنیه النزوع الی علمی الاصول و الفروع» وی در دست است و کتاب های دیگر این دانشمند بزرگ در دسترس نیست. این کتاب گران بها و ارزشمند در سال های اخیر با نظارت و اشراف استاد عالی قدر حضرت آیه الله حاج شیخ جعفر سبحانی (دام عزه) همراه با مقدمه ایشان و تحقیقات مفید محقق گرامی، حجه الاسلام و المسلمین بهادری چاپ شده است.

ویژگی ها

این کتاب در ۳ موضوع بحث می کند. ۱. اصول دین (مهم ترین مسائل کلامی) ۲. اصول فقه (مشتمل بر قواعد اصولیه که احکام شرعیه از آن استنباط می شود. ۳. فروع و احکام شرعیه (مشتمل بر یک دوره فقه استدلالی مختصر، که در آن، به کتاب و سنت نبوی و احادیث اهل بیت ـ علیهم السلام ـ استدلال شده است). ابن زهره در این کتاب یک دوره فقه استدلالی را به طور مختصر بحث کرده است که دارای امتیازات ویژه ای است از آن جمله:

۱. در استدلال ها از آیات قرآن کریم استفاده نموده و تقریبا به دویست و پنجاه آیه از قرآن شریف در موارد مختلف استدلال کرده است. ۲. اعتماد در استدلال بر احادیث نبوی ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ به صورت دلیل بر مطلوب یا احتجاج بر مخالف. در بحث اصول فقه هم بحث مفیدی در مسأله قیاس، انجام داده و بررسی دلایل قائلین به قیاس و مخالفان آن ها را به طور کامل آورده است. ۳. ابن زهره با تسلط کامل و گسترده ای که بر فقه اهل سنت و فقه شیعه داشته، توانسته است کتاب فقهی جامعی تدوین کند. خلأ موجود در آن زمان را پر نماید. در بین دانش های اسلامی بحث فقه اکبر (اصول دین و مسائل کلامی از توحید تا معاد) از اهمیت خاصی برخوردار است که در این کتاب مطرح شده است. در بین مباحث کلامی ای که در این کتاب شریف آمده، شاید بتوان گفت یکی از شیرین ترین بحث ها که نسبتاً به تفصیل هم آورده شده، بحث امامت است. در این بحث مطالب و مباحث ارزشمندی، همراه با استدلال به آیات شریفه قرآن و احادیث نبوی در مورد ولایت امیر المومنین ـ علیه السلام ـ و رد کسانی که بر ایشان مقدم شده اند آمده که بسیار حائز اهمیت بوده و شایسته است که با دقت مورد مطالعه قرار گیرد تا بهره لازم از آن به دست آید.