آیه 231 بقره
منبع: نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه ، ص 88
نویسنده: محمدباقر محقق
شأن نزول آيه 231 سوره بقره
«وَ إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ».[۱]
از طريق عوفى از ابن عباس روايت شده كه اوائل امر مسلمين وقتى كه زنان خويش را طلاق ميدادند. قبل از انقضاء مدت عده مراجعه مينمودند و اين كار را به دفعات گوناگون انجام ميدادند و از اين راه اسباب اذيت و آزار زنان را فراهم مينمودند تا اين كه خداوند اين آيه را نازل فرمود.[۲]
و درباره اين قسمت از آيه «وَلاتُمْسِكُوهُنَّ ضِراراً لِتَعْتَدُوا» از سدى نقل نمايند كه درباره يكى از انصار بنام، ثابت بن يسار نازل گرديد كه زن خود را طلاق ميداد سپس دو روز به پايان مدت عده به وى مراجعه ميكرد سپس باز هم طلاق ميداد و باز دو سه روز به پايان عده مراجعه مينمود و به اين طريق اسباب ضرر و زيان و ايذاء آن زن را فراهم مى آورد، خداوند با نزول اين آيه مسلمين را تهديد نمود و دستور داد كه از اين رفتار دست بردارند[۳]
و درباره اين قسمت از آيه «وَلاتَتَّخِذُوا آياتِ اللَّهِ هُزُواً» از ابوالدرداء روايت نمايند كه مسلمين زنان خويش را طلاق ميدادند و مى گفتند: منظور ما از اين عمل تفريح و شوخى است و سپس رجوع ميكردند و باز هم طلاق ميدادند تا اين كه اين آيه به منظور جلوگيرى از اين گونه اعمال نازل گرديد.[۴]
چنان كه از عبادة بن الصامت نيز روايت گرديده:[۵] و همچنين از ابن عباس هم اين روايت نقل گرديده است،[۶] شيخ بزرگوار در اين باره اشاره مختصرى نموده ولى به عنوان شأن و نزول نياورده است.[۷]
پانویس
- ↑ بقيّه آيه، «فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَلاتُمْسِكُوهُنَّ ضِراراً لِتَعْتَدُوا وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ وَلاتَتَّخِذُوا آياتِ اللَّهِ هُزُواً وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ ما أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنَ الْكِتابِ وَالْحِكْمَةِ يَعِظُكُمْ بِهِ وَاتَّقُوااللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْ ءٍ عَلِيمٌ؛ هنگامى كه زنان خويش را رها ساختيد (طلاق داديد) تا هنگام به پايان رسيدن عده با آنها به خوشى و سازگارى رفتار نموده و در خانه نگه داريد و يا به خوبى و نيكى آنها را رها سازيد و آنان را با آزار و زيان نگهدارى نكنيد تا بر آنها ستم روا نداشته باشيد و هر كس چنين كارى كند به خود ستم روا داشته و نشانه هاى خدا را به فسوس (مسخره) نگيريد و خوبى هاى خدا را بر خود (كه به شما بخشيده است) ياد آوريد و آنچه را كه از كتاب آسمانى و اندرز بر شما فرستاده تا از آن پند بگيريد. نيز به ياد آوريد و بترسيد از خداوند و بدانيد كه همانا خداوند به همه چيز دانا است».
- ↑ طبرى صاحب جامع البيان.
- ↑ تفاسير جامع البيان و كشف الاسرار.
- ↑ ابن مردويه و مسند ابن ابى عمرو.
- ↑ تفسير ابن المنذر.
- ↑ ابن مردويه.
- ↑ شرح مفصل فقهى اين آيه را در كتاب حقوق مدتى زوجين خود آورده ايم.