نازک الملائکه
محتویات
نازک الملائکه
نازك صادق الملائكه مشهور به نازك الملائكه شاعر زن عراقي در سال ق1923/1341 م كه وي را دركنار پدرشاكر السباب وعبدالوهاب البياني، يكي از بنيانگذران شعر نو عربي مي دانند.
خاندان
در خانواده فرهيخته واديب شيعي در سال ق 1923/1341 م در عراق به دنيا آمد.پدرش به شعر وزبان عربي عشق مي ورزيد او آثار زیادی از خود به جا گذاشت كه دایرة‌المعارف «الناس» در بیست جلد از مهم‌ترین آن‌هاست. ومادرش سلمي عبدالرزاق شيفته شعرعاشقانه بود ودفترشعري باعنوان انشودة المجد(سرودسرفرازي)از او به چاپ رسيده است.و همچنین دو دائی‌اش جمال و عبدالصاحب شاعر بودند. گفته می‌شود که نام «نازک» را پدربزرگ وی به علت علاقه‌اش به نازک عباد شخصیت زن انقلابی سوری برگزید. «ملائکه» لقبی است که همسایه‌های این خانواده به علت آرامش و سکون موجود در آن، به آنها داده بودند. این لقب بعداً فراگیر گشت و با نام نازک، باقی ماند. نازك كودكي گندمگون،لاغر اندام با چشم وگيسي مشكين واز همان اوان كودكي،فردي جدي،با وفا،علاقمند به مطالعه وبسيار شكيبا بود. دختري منزوي وخجالتي كه نشانه هاي رومانتيسم،خيال پردازي وشاعرانگي دراوآشكار بود.
دوران تحصیل
نازك تحصیلات ابتدایی و متوسطه‌ی خود را در بغداد به سال ١٩٣٩ به پایان رساند.وي پس از آموزش متوسطه در رشتة ادبيات عرب در دانش سراي عالي بغداد به تحصيل مشغول شد.و پس از اتمام تحصيلات خود در اين مقطع، براي ادامه تحصيل راهي ايالات متحده آمريكا شد و در رشتة زبان انگليسي وادبيات تطبيقي در دانشگاه پرنيسون درس خواند. دوران تحصيل وي در آمريكا موجب شد كه وي با ادبيات جهاني آشنا شود و همين مسأله بعدها از عوامل تأثيرگذار در شعرش شد. نازك پس از بازگشت از آمريكا در سال1957 در دانشكده تربيت معلم بغداد به تدريس مشغول شد،اما براي اقامت دو ساله در بيروت، عراق را ترك كرد.پس از آن براي بار سوم به عراق بازگشت ودر دانشگاه بصره و موصل، مدرس زبان وادبيات عرب شد. اين شاعره فقيه عراقي سپس براي تدريس به دانشگاه كويت رفت.
فعالیت های اجتماعی و ادبی
شعر مشهور وي((كوليرا)) و((وبا)) را نخستين شعر آزاد در ادبيات عربي مي دانند.اگرچه وي خود بعدها دريكي از كتابهايش اين مسأله را رد كرده است.معمولا نازك الملائكه را در ايران از لحاظ ابداع شعرنو در برابر افرادي همچون نيما يوشيج واز لحاظ مضامين واحساسات شاعرانه در برابر فروغ فرخزاد مي دانند.نازك الملائكه، شاعرة عراقي حيات شعري خودرا با شعربلند((مرگ و انسان))آغازكرد.شعري كه كوشيد كه در آن صورت شعري محتوم بودن رويارويي انسان با مرگ را به تصوير بكشد. نازك از حيث انديشه سياسي ناسيوناليست مشرب بود و ازنظر شعررمانتيسيت به شمار مي آمد.او با عطف توجه به اوضاع اجتماعی و پرداختن به مسأله‌ی زن در جامعه، گرایشی متفاوت می‌یابد. دكتر شفيعي كدكني در بارة شعر او،معتقد است كه شعرش،شعري رقيق وتا حد زيادي رمانتيك است.آن درشتي و برندگي كه در شعر بدر شاكرالسياب وعبدالوهاب البياني ديده مي شود در شعر او وجود ندارد. شعرش روشن ودور از هرگونه غموضي است .نيزآن ـ شيفتگي شاعره به آثار رمانتيك هاي انگليسي از قبیل شلي وليتكس است كه نه تنها آنها را پذيرفته بلكه بسياري از شعرهاي آنان را ترجمه شعري كرده است.امواج شعر نو،براين باور بود كه مسير شعر نو دچار انحراف شده دليل ترديدي در هشدار و اخطار دادن نسبت به مسير ـشعر آزاد به خود راه نداد شايد ازهمين رو بودكه به رغم آثار پر بارش درشعر، در اوايل دهة هفتاد ازشعر گفتن در مسايل سياسي روي آورد. نازك الملائكه در سال 1970 پس از به قدرت رسيدن حزب بعث، عراق را با شوهر خود عبدالهادي محبوبه ترك كرد وبه كويت رفت.وي تاسال1990كه صدام به كويت حمله نمود،در كويت ساكن بود.پس از آن با خانواده اش راهي قاهره گرديد و تا پايان عمرش در آنجا ماند.نازك از 1990تا پایان عمرش را در قاهره در عزلت بسر برد.ودر سال2007در سن 85سالگي پس ازيك دوره ابتلا به بيماري پاركينسون، درقاهره در گذشت ودر آنجا به خاك سپرده شد.
آثار
آثار نازک الملائکة تصویر درخشانی است برای بیان احساسات او و آشکار کردن درون مضطرب و سرگردانش،و آثار او به دو دسته ی ادبی و نقدی تقسیم می شود . مجموعه های شعری او شامل :
1-عاشقة اللیل در سال 1947 2- شظایا ورماد در سال 1949 3- قرار الموجة در سال 1957
4-شجرة القمر در سال 1968 5- مأساة الحیاة و اغنیة للانسان( 1945-1965م) 6-یغیّر الوانه البحر در سال 1977 7- للصلاة و الثورة در سال 1978
آثار نثری و نقدی او :
1-کتاب قضایا الشعر المعاصر در سال 1962 2- الصومعة و الشرفة الحمراء در سال 1965
3-سیکولوجیة الشعر در سال 1993 4- التجزیئیّــة فی المجتمع العراقی
اسلوب شعری
ویژگی ممتاز شعر او ، احساسات و دردهای شدید است . او عاشق شب و همنشین درد می باشد ؛ سرگردان در میان گورستان ، او شب را یک دوست ، غم را یک رفیق و مرگ را پناهگاه خویش می یابد . شعر او پیوسته بذر یأس و نا امیدی می پراکند . در سال) 1947م) نخستین دفتر شعر او به نام «عاشقة اللیل » منتشر شد ، در همان سال بود که جریان شعر آزاد با شعر " الکولیرا " آغاز شد . جریانی که پرچمداری آن در کش و قوس میان او و بدر شاکر السیاب بود. بعد از آن در سال ( 1949م) دومین مجموعه ی شعر او به نام " شظایا ورماد " انتشار یافت و در آن دعوت عمومی خود را برای پیوستن به جریان شعرآزاد اعلام کرد . در مقدمه ی کتاب می گوید : به نظر من امروز ، شعر عرب در آستانه ی یک دگرگونی خانمان بر انداز و طوفانی قرار دارد . از الگوهای گذشته چیزی باقی نخواهد ماند و پایه ی تمام اوزان ، قوافی و الگوهای گذشته و مکتب ها همه و همه دچار لرزش و واژگونی خواهد شد .
منابع
