مثانی (اسامی و اوصاف قرآن)

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

«مثانی» در لغت به معانی مکرر، دوتادو تا، ثنا و ستایش و مایل شدن دو طرف یک چیز به یکدیگر است.

بنا بر نظریه برخی از مفسران قرآن، کلمه «مثانی» در آیات ذیل از اسامی و صفات قرآن شمرده شده است:

1. «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ کِتَابًا مُّتَشَابِهًا مَّثَانِیَ… » «خداوند بهترین سخن را در هیأت کتابی همسان و مکرر فرو فرستاده است» (زمر// 23) ؛ 2. «وَلَقَدْ آتَیْنَاکَ سَبْعًا مِّنَ الْمَثَانِی وَالْقُرْآنَ الْعَظِیمَ»؛ «و به راستی به تو سبع المثانی و قرآن عظیم را بخشیدیم» (حجر// 87) . آیت‌الله حسن‌زاده آملی در کتاب ~در آسمان معرفت~ می‌فرماید: امیرمؤمنان (ع) فرمودند: کتاب الله ینطق بعضه ببعض و یشهد بعضه علی بعض؛ زیرا چه مثانی جمع مثنیه، اسم مفعول از ثنی به معنای عطف و لِوی (پیچیدن و برگشتن) است؛ مثلاً رودخانه که در بعضی از جاهای مسیرش پیچ می‌خورد و دور می‌زند و برمی‌گردد، آن جاها مثانی اواست که به سبب این انعطاف، قسمت پیش از پیچ رودخانه و قسمت پس از پیچ آن، ناظر یکدیگرند، آیات قرآنی هم با هم این چنینند که ناظر یکدیگرند. درباره انتخاب این نام برای قرآن نظرهای گوناگونی هست که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:

1. تکرار مطالب و آیات؛ 2. تکرار تلاوت آیات؛ 3. تکرار نزول (یک بار به معنا و بار دیگر با لفظ و معنا) ؛ 4. زوجی بودن برخی مفاهیم قرآنی؛ مانند: امر و نهی، وعد و وعید، بیم و امید، ثواب و عقاب، انذار و تبشیر، بهشت و جهنم و…؛ 5. قرآن مشتمل بر ثنای الهی است و از سویی بلاغت و اعجازش شنونده را به ستایش خدا وامی‌دارد؛ 6. چون آیات قرآن مجموعه هماهنگی را تشکیل می‌دهند و با یکدیگر ارتباط تنگاتنگی دارند «مثانی» نامیده می‌شوند.