تشییع جنازه

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

تشییع در لغت به معنای بدرقه رفتن، بقصد وداع دنبال کسی رفتن، در مراسم دفن مرده شرکت کردن را گویندو در اصطلاح فقهی خارج شدن و رفتن دنبال جنازه میّت تا زمانی که میّت را در قبر می‌گذارند.معنی اصطلاحی تشییع مترادف با معنی لغوی اخیری آن است (در مراسم دفن مرده شرکت کردن) برای تشییع فضیلت و ثواب زیادی در روایات بیان شده است، که به چند نمونه از آنها را می‌شود.

1- عن رسول الله (ص) فی حدیث قال: «من شَیَّعَ جنازةً فله بکلٍ خطوةٍ حتّی یرجع، مائة‌الف الف حسنة‌ و یمحی عنه مائة الف الف سیّئةً و یرفع له مائة‌الف الف درجة. فان صلّی علیها یُشیِّعَهُ فی جنازته مائة الف الف ملک. کلُّهم یستغفرون له حتی یرجع. فان شهد دفنها و‌کلّ الله به الف ملک کلُّهم یستغفرون له:حتّی یبعث من قبره» «رسول خدا (ص) فرموده‌اند:کسی که جنازه‌ای را تشییع کند هر قدمی که برمی‌دارد. تا زمانی که برگردد. صدهزار هزار حسنه خواهد داشت. و صد هزار هزار گناه از او محو می‌شود. و صد هزار هزار درجه نزد خدا بدست می‌آورد. و اگر بر میّت نماز هم بخواند موقع مرگش صد هزار هزار ملائکه او را تشییع می‌کنند. که همه آنها برای او استغفار می‌کنند و اگر در دفن میّت حاضر شود خداوند صد هزار هزار ملائک را مأمور می‌کند تا روز قیامت برای او طلب مغفرت کنند.»

2- علی بن ابراهیم از امام باقر (ع) نقل کرده است که امام فرمودند: «زمانی که مؤمن را وارد قبر کردند. به او نداء‌ می‌شود اولین تحفه و عطای تو بهشت است. و اولین تحفه و عطای کسی که تو را تشییع کرد مغفرت و بخشش اوست»

یکی از مقدمات دفن، تشییع میّت است و مستحب است که اولیای میّت مؤمنین را برای تشییع جنازه و نماز خبر کنند و بر مؤمنین نیز مستحب است در تشییع جنازه شرکت کنند.استحباب تشییع زمانی است که محل دفن میّت از محل غسل و حنوط و کفن دور باشد. ولی اگر محل دفن میّت نزدیک باشد تشییع مستحب نیست.

مراتب تشییع: تشییع مراتبی دارد کمترین مرتبه آن به دنبال جنازه رفتن است. تا زمانی که بر او نماز بخوانند.حد وسط آن دنبال جنازه برود تا زمانی که میّت را دفن کنند بالاترین مرتبه آن این که بعد از دفن میّت توقف کند و برای او طلب استغفار کند و از خداوند بخواهد در هنگام سوال نکیر و منکر او را در عقیده‌اش ثابت قدم نگه دارد.

آداب تشییع: آداب تشییع زیاد است که چند نمونه از آن ذکر می‌شود: 1- مشایعت کننده در حال تشییع پیاده باشد و سواره بودن مکروه است. 2- پشت سر جنازه یا یکی از دوطرف جنازه سمت راست یا چپ حرکت کند و افضل این است که پشت سر جنازه حرکت کند. 3- تشییع کننده در حال خضوع و تفکر باشد و خود را به جای میّت حساب کند که او را برای دفن می‌برند و او آرزوی بازگشت به دنیا کرده و دعایش اجابت شده است. 4- حاملان جنازه تربیع کنند یعنی جنازه را از هر چهار گوشه بردارند و بهتر در کیفیت تربیع آن است که ابتداء‌ سمت دوش راست میّت را بر دوش راست خود بگذارد. و بعد سمت پای راست میت را بر دوش راست خود بگذارد و بعد از آن سمت پای چپ میت را بر دوش چپ بگذارد و پس از آن سمت دوش چپ میت را بر دوش چپ بگذارند. 5- کسی که جنازه را تشییع می‌کند تا هنگام گذاشتن میّت در لحد به زمین ننشیند. 6- مستحب است حامل جنازه ذکر بسم الله وبالله وصلی الله علی محمد وآل محمد اللهم اغفر للمومنین والمومناترا بگوید. 7- جنازه را بر دوش حمل کنند و با ماشین و چیز دیگر حمل نکنند. مگر این که عذری مثل دور بودن مسافت داشته باشند. 8- صاحب میت پابرهنه و بدون رداء باشد. یا وضعش را بگو نه ای تغییر دهد که معلوم شود عزادار است.

مکروهات تشییع: 1- خندیدن و به لهو و لعب مشغول شدن؛ 2- پشت جنازه میت آتش بردن مگر در شب که برداشتن چراغ مکروه نیست؛ 3- مشایعت کردن زنان و دویدن پشت سر جنازه میت نیز مکروه است

منابع

تشییع، محمد حسین بیدگلو، سایت پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام (بخش فرهنگ علوم انسانی و اسلامی) تاریخ بازیابی: 14 اردیبهشت 1392.