سلیم بن قیس هلالی
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
ولادت
شيخ ابو صادق، سليم بن قيس هلالى عامرى كوفى، از خواص اصحاب امير المؤمنين و امام حسن و امام حسين و امام زين العابدين و امام باقر عليهم السلام است.
سليم، دو سال قبل از هجرت به دنيا آمده و در نتيجه، هنگام شهادت پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلم 12 سال داشته است.
او در 16 سالگى وارد مدينه شده و در ابتداى ورود با حوادث دردناكى روبرو شد.
مقام و منزلت
سليم، در پيشگاه معصومين عليهم السلام مورد وثوق بوده و از علوم سرشار آنان بهره‌مند شده است. او از قدماى علماى اهل بيت عليهم السلام است و از بزرگان اصحاب آنان محسوب شده و نزد آنان محبوبيت خاصى داشته است.
او صاحب« كتاب اسرار آل محمد صلى الله عليهم اجمعين» يا« كتاب سليم بن قيس» است كه كتابى مشهور بوده و شهرت سليم نيز بيشتر به خاطر همين كتاب اوست، زيرا اين كتاب اولين كتابى است كه بعد از پيامبر صلى اللّه عليه و آله و سلم تأليف شده و به دست ما رسيده است.
حوادث تلخ
سليم بن قيس مشاهده كرد كه امير المؤمنين على عليه السلام خانه نشين شده و كتاب خدا را با رأى و دلخواه خود تفسير و تأويل كرده‌اند. از طرفى عموم مردم را از نقل حديث منع كرده و آنها را وادار كرده‌اند كه فقط به قرائت كلمات قرآن اكتفا كنند.
اولين اقدام سليم ملازمت امير المؤمنين على عليه السلام بود كه آن را در تمام حالات بر خود لازم دانست و خود را به منابع وحى متصل نمود. سپس با اصحاب آن حضرت به خصوص سلمان و ابو ذر و مقداد ارتباط خصوصى پيدا كرد.
دوران جوانى
در سن 25 سالگى به سفر حج رفت و خطابه ابوذر را در كنار خانه خدا شنيد و آن را نوشت. سپس به مدينه باز گشت و در مدينه بود تا زمانى كه ابوذر را در سال 34 هجرى به ربذه تبعيد كردند. او به عنوان عيادت ابوذر به ربذه رفت و در آنجا مطالبى از ابوذر پرسيد و جواب‌هاى او را در كتابش ثبت كرد.
ياور امام على( ع)
در ابتداى خلافت حضرت، سليم به سن 37 سالگى رسيده بود و زمينه براى ثبت و ضبط حقايق برايش آماده‌تر بود، ولى برخى به جاى قدردانى و استفاده از مقام والاى امامت و عصمت، به خاطر منافع دنيوى بناى مخالفت با امير المؤمنين على عليه السلام را گذاشتند و مقدمات جنگ با آن حضرت را فراهم كردند.
در همه اين قضايا سليم در كنار آن حضرت بود و از اوليا و خواص اصحاب آن حضرت به شمار مى‌آمد.
سليم از فدائيان لشكر امير المؤمنين عليه السلام بود كه معروف به«شرطة الخميس» بودند شرطة الخميس عده زيادى از اصحاب امير المؤمنين عليه السلام بودند كه با خود عهد كرده بودند شمشير را به دست گرفته و هر چه مولايشان دستور داد بدون هيچ گونه سؤال و توضيح خواستن، آن را عمل نمايند و آن حضرت نيز بهشت را براى آنان تضمين نمايد.
او پس از پيروزى در جنگ جمل همراه حضرت على عليه السلام وارد بصره شد و خطبه آن حضرت را در شهر بصره و در خانه زياد نوشت.
سليم در جنگ صفين نيز در لشگر امير المؤمنين عليه السلام بود و با يك دست شمشير و با دست ديگر قلم به دست گرفته بود و به دفاع از آن حضرت و ثبت وقايع مى‌پرداخت.
در طول ايام خلافت امير المؤمنين عليه السلام، سليم خطبه‌هاى حضرت را ثبت نموده و در موارد مختلفى از كتابش آورده است.
بعد از شهادت آن حضرت در سال 40 هجرى، سليم از اصحاب امام حسن عليه السلام و بعد از شهادت آن حضرت در سال 50 هجرى در شمار اصحاب امام حسين عليه السلام در آمد پس از شهادت آن حضرت نيز در شمار اصحاب امام زين العابدين عليه السلام قرار گرفت.
وفات
سليم در زمان حجاج بن يوسف در سال 75 هجرى متوارى شد و از شهرى به شهر ديگر فرار مى‌كرد تا خود را از ستم او حفظ كند و سرانجام در سرزمين فارس به شهر بزرگى به نام«نوبند جان» در نزديكى شيراز رسيد.
سليم در آنجا اقامت گزيد و پس از تربيت نوجوانى به نام«ابان بن ابى عياش» كتاب خود را به او سپرد و در سال 76 هجرى، در سن 78 سالگى، پس از عمرى خدمت در راه محمد و آل محمد عليهم السلام به سوى معشوق و معبود خويش پر كشيد.
منبع
- مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع الاحادیث [لوح فشرده]، نسخه 3.5، بخش کتابشناسی، معرفی کتاب مشارق انوارالیقین.
