قیروان

شهر قیروان در تونس قرار دارد. در زمان معاویةبن ابی سفیان بصورت شهر درآمده و مسلمانان در آن سکونت کرده اند. این شهر در اقلیم سوم قرار دارد. طول آن 31 درجه و عرض آن 30 درجه و 40 دقیقه است . گروهی از دانشمندان و محدثان بدان منسوبند. شهر قیروان به ساختن سجاده معروف است. پایه و اساس شکل تمام مسجدهای جامع را که در آفریقای شمالی ساخته شده می توان در مسجد بزرگ قیروان در تونس دید. دانشگاه قیروان مشهور است و بنای آن به قرن نهم می رسد.

تاریخ شهر قیروان

این شهر را عقبة ابن نافع در سال 51 ه. ق بنا نمود تا مردم عرب در آن سرزمين براى سپاه خود مركزى استوار داشته باشند.

بلاذرى مى‌گويد: چون خلافت بر معاوية بن ابى سفيان هموار گشت، وى معاوية بن حديج سكونى را بر مصر ولايت داد و او در سال پنجاه هجرى عقبة بن نافع فهرى را به افريقيه گسيل داشت. به روايتى ديگر، عقبه را خود معاويه بر مغرب ولايت داد. به هر صورت، وى با چهار هزار تن از مسلمانان به غزاى افريقيه رفت و آن را فتح كرد و خطه قيروان افريقيه را ترسيم كرد. قيروان جنگلى از اشجار و درختان گز بود كه به دليل وجود درندگان و مارها و كژدمهاى كشنده امكان زندگى در آن نبود. عقبة آن خارستان را از وجود درندگان و گزندگان پاك و در آن، مسجد جامعى بنا كرد.

این شهر مقر فرمانروایان اسلامی در غرب آفریقا تا سال 800 بود، پایتخت فاطمی های اول در 909 بود.

قیروان در حدیث پیامبر اکرم (ص)

در "بحارالانوار" حدیثی از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نقل شده كه در آن از "قیروان" به عنوان منبری از منبرهای بهشت نام برده شده است. شهری كه نامش را از واژه فارسی "كاروان" گرفته و در اشعار حافظ و مولانا و دیگر شعرای بزرگ ایرانی وارد شده است.

اهمیت فرهنگی تاریخی

اهمیت قیروان در جهان اسلام به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخی‌اش و عالمان و محدثانی كه در این شهر پرورش یافته‌اند، پررنگ است.

این شهر در دوران فتوحات اسلامی نقش استراتژیك ویژه‌ای داشت. عقبة بن نافع سردار سپاه اسلام، این شهر را به منظور استقرار مسلمانان ساخت تا بتواند اسلام را در آفریقا اشاعه دهد. از این رو این شهر آغازگر تاریخ تمدن اسلام در مغرب عربی است. او زمانی كه وارد این شهر شد اهالی قیروان را جمع كرد و گفت: "خداوند این شهر را سرشار از علما و فقها گرداند و با اسلام عزت یابد. پروردگارا، این شهر را از هتك حرمت و آتش برحذر دار".