دیوان انشا
اين ديوان در نقاط مختلف سرزمينهاى اسلامى به نامهاى «ديوان رسائل»، «ديوان ترسل» نيز ناميده مىشد. مهمترين وظيفه اين ديوان تنظيم و ارسال نامههاى دولتى، بهويژه فرمانهاى خليفه مسلمين به سراسر نقاط قلمرو عالم اسلام بود. اما به مرور زمان بر وظايف اين ديوان نيز افزوده شد. از نظر تاريخى، چنين به نظر مىرسد اين ديوان نخستين ديوانى باشد كه در اسلام، در صدر اسلام و در طول حيات پيامبر صلى الله عليه و آله، پديد آمده است. روش ايشان در برپايى دستگاهى براى تهيه و ارسال نامههايى به سران و بزرگان تمدنهاى همسايه شبهجزيره عربستان، بهعنوان الگويى براى برپايى اين ديوان، شاهد و سندى است كه قائلان به نخستين ديوان اسلامى، در اين زمينه مطرح مىكنند.
منبع
علی اکبر ولایتی، فرهنگ و تمدن اسلامى، ص97