فرهنگنامه رجال تاریخی ایران

طرحی از انجمن آثار و مفاخر فرهنگی است که به معرفی شخصیت های تاریخی ایران به نحو اختصار می پردازد.

مدير علمي واجرايي :دكتر محمد رضا نصيري

پژوهشگران: مينا احمديان، نادره جلالي و فهيمه سيفي نهاوندي

معرفی

اين طرح در سال 1375 در انجمن آثار و مفاخر فرهنگي ابتدا با چند پژوهشگر كار خود را زير نظر زنده ياد دكتر عبدالحسين نوايي آغاز كرد. اما متاسّفانه كار هنور به سامان نرسيده بود كه استاد نوايي دار فاني را وداع گفت. از اين رو كار تحقيق و پژوهش به دو بخش تقسيم شد: بخش قبل از اسلام اين طرح توسط دكتر پرويز رجبي تأليف و تدوين گرديد.

بخش بعد از اسلام از سقوط ساسانيان تا پايان سلسله قاجاريه زير نظر دكتر محمد رضا نصيري با پژوهشگران يادشده ادامه يافت. در اين راستا بيش از 4000 مدخل تهيه و بر اساس منابع دست اول تاريخي همان مقطع تاريخي تأليف شد. هدف از اين پژوهش كمك به محققان و پژوهشگران حوزه تاريخ ايران جهت دست يابي آسانتر به كارنامه فعاليتهاي سياسي، فرهنگي و نظامي شخصيتهاي تاريخي ايران از سقوط ساسانيان تا پايان قاجاريه است. لازم به ذكر است شخصيتهايي كه تا اواخر دوران قاجار تولد يافته‌اند و در دوره پهلوي منشأ اثراتي بوده‌اند نيز در اين طرح ياد شده‌اند. مدار كار اين فرهنگنامه بر مبناي ايجاز و به دور از هرگونه تفصيل و شرح جزئيات است. ويژگي اين پژوهش پرداختن به شخصيتهاي گمنام تاريخي است كه معمولاً در فرهنگنامه و دايره‌المعارفهاي ديگر كمتر به آنها پرداخته شده يا اصلا نامي از آنها به ميان نيامده است. شرح حال هر شخصيتي از تولد آغاز و به مرگ و محل دفن ختم شده است و در عين حال اگر آثاري از آنها باقي مانده در انتهاي مدخل ذكر شده است. علاوه بر منابع اوليه كه در تحرير هر مدخل از آن استفاده شده، از تحقيقات جديد نيز بهره برده شده است.