قسم دروغ خوردن
قسم دروغ خوردن در حالت عادی یکی از محرمات است که به شدت از آن نهی شده است.
قسم دروغ خوردن از منظر روایات
1. يعقوب احمر مى‌گويد: امام صادق (ع) فرمود: هر كس در موردى قسم بخورد و خود بداند كه دروغ گفته است با خداوند بزرگ به جنگ برخاسته است.
2. هشام بن سالم مى‌گويد: امام صادق (ع) فرمود: قسم خوردن دروغ شهرها را از سكنه خالى خواهد ساخت.
3. فليح بن ابو بكر شيبانى مى‌گويد: امام صادق (ع) فرمود: قسم دروغ باعث فقر و تنگدستى نسل انسان مى‌گردد.
4. ابن ابى يعفور از امام صادق (ع) نقل كرده است كه فرمود: سوگندى كه صاحبش را در گناه فرو مى‌برد بيش از چهل روز به او مهلت نمى‌دهد.
5. طلحة بن زيد مى‌گويد: امام صادق (ع) فرمود: قسم دروغ، رحم را دگرگون مى‌كند. راوى مى‌گويد: پرسيدم: مقصود از دگرگونى رحم چيست؟ فرمود: يعنى رحم را عقيم خواهد كرد.
6. حريز از يكى از دوستان خود از امام صادق (ع) نقل كرده است كه فرمود: سوگندى كه صاحبش را در گناه فرو مى‌برد و موجب آتش دوزخ مى‌شود اين است كه انسان براى توقيف مال مسلمانى قسم دروغ بخورد.
7. مردى از طايفه عبد القيس گفت: سلمان فارسى- رحمة اللَّه- بر گورستانى گذر كرد و گفت: سلام بر شما اى ساكنان گورها كه مؤمن يا مسلمانيد. اى ساكنان اين سرزمين، آيا مى‌دانيد كه امروز روز جمعه است؟ هنگامى كه سلمان به خانه‌اش بازگشت و خوابيد و چشمانش به خواب رفت، كسى به خوابش آمد و گفت اى ابو عبد اللَّه، سلام بر تو باد. تو سخن گفتى و ما شنيديم، و سلام كردى و ما پاسخ گفتيم. پرسيدى: آيا مى‌دانيد كه امروز روز جمعه است؟ آرى ما مى‌دانيم پرندگان در روز جمعه چه مى‌گويند. سلمان گفت: پرندگان در اين روز چه مى‌گويند؟ گفت: مى‌گويند: منزّه است، منزّه است پروردگار ما كه بخشاينده و پادشاه است. عظمت پروردگار ما را آن كه به نام او سوگند دروغ ياد كند نشناخته است.
8. حسين بن مختار مى‌گويد: امام صادق (ع) فرمود: هر كس به خدا سوگند ياد كند بايد راست بگويد، و هر كس راست نگويد خدا را با او كارى نيست. و هر كس كه براى او به نام خدا قسم خورند بايد راضى شود، و اگر راضى نشود خدا را با او كارى نخواهد بود.[۱]
حکم قسم دروغ
کسى که براى اثبات یا نفى چیزى قسم مى‌خورد، اگر حرف او راست باشد قسم خوردن او مکروه است و اگر دروغ باشد حرام و از گناهان بزرگ است، ولى کفاره قسم را ندارد. اما اگر براى این که خودش یا مسلمان دیگرى را از شر ظالمى نجات دهد، قسم دروغ بخورد اشکال ندارد، بلکه گاهى واجب مى‌شود، امّا اگر بتواند توریه کند؛ یعنى: موقع قسم خوردن طورى نیّت کند که دروغ نشود بنابر احتیاط واجب باید توریه نماید؛ مثلا اگر ظالمى بخواهد کسى را اذیت کند و از انسان بپرسد که او را ندیده‌اى؟ و انسان یک ساعت قبل او را دیده باشد، می تواند بگوید او را ندیده‌ام به این قصد که از پنج دقیقه پیش ندیده‌ام. [۲]
پانویس
