کوه قاسیون
يكى از مناطقى كه قدمت و سابقه آن بر شهر دمشق نيز فزونى دارد «قاسيون» است، قبل از آنكه شهر دمشق ساخته شود، مردم بر دامنه كوه قاسيون كه امروز به صالحيه معروف است زندگى مى‌كردند و سالها بر همين منوال مى‌گذشت تا اينكه به دنبال افزايش جمعيت خود، به بناى شهر دمشق پرداختند[۱]؛ بنابراين آثارى كه در دامنه اين كوه قرار دارد گاهى از آثار داخل شهر دمشق قدمت بيشترى دارد. اين كوه نزد مردم دمشق از تقدّس خاصى برخوردار است، زيرا شاهد حضور انبياء الهى بوده و حتى بعضى از آنان را در دامن خود مدفون ساخته است.
رواياتى در فضل اين كوه نقل شده است از جمله اينكه: ابوقتاده گويد: «منظور از تين در قرآن كريم [وَ التِّينِ وَ الزَّيْتُونِ] كوه دمشق (قاسيون) است[۲]. گويند در پايين اين كوه، آدم ابوالبشر سكونت داشته، و در بالاى آن قابيل، برادرش هابيل را كشته در شرق آن (در منطقه برزه) حضرت ابراهيم عليه السلام به دنيا آمده، در سمت غرب آن حضرت مسيح و مادرش مريم پناه گرفته‌اند و ام حنه، مادر مريم در دامنه آن ساكن بوده است.
از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت شده كه بر اين كوه، حضرت ابراهيم عليه السلام، لوط عليه السلام، موسى عليه السلام، عيسى عليه السلام و ايوب نبى عليه السلام نماز گزارده‌اند؛ لذا از دعا در كنار آن غافل نشويد[۳]. همچنين آن حضرت فرموده‌اند: در دمشق كوهى است كه در پايين آن ابى‌ابراهيم متولد شده است [۴].
گويند خداوند بر كوه قاسيون وحى كرد كه سايه و بركت خود را بر بيت المقدس گسترده بدار. در اين كوه چهل پيامبر ياچهل تن از اولياء خدا به غارى پناه برده و در آن جا وفات يافته‌اند كه امروزه به «الاربعين» معروف است.
كوه قاسيون از سمت مغرب به سلسله جبال لبنان و از شمال و شرق به سلسله جبال قلمون و منطقه حمص متصل است. شهر دمشق‌از سمت شمال‌در دامنه آن قرار گرفته و در حقيقت، اين كوه در جنوب آن واقع شده است. اكنون قاسيون‌به علت گسترش شهرجزو دمشق است و هيچ فاصله‌اى بين شهر و كوه نيست. صالحيه يعنى محله‌اى كه در دامنه كوه قاسيون قرار گرفته بسيار بزرگ و شايد باندازه نيمى از دمشق قديم است كه اكثر خانه‌هاى آن در دامنه كوه واقع شده و گاهى تا نزديكى قله آن نيز مى‌رسد. اشتهار اين منطقه به صالحيه، از قرن ششم هجرى و به خاطر سكونت «خاندان بنى قدامه» در آن بوده است.
آثار تاريخى قاسيون (صالحيه)
1. مغارة الدّم:
2. مغارة الجوع/ الاربعين
3. غار منسوب به اصحاب كهف
آثار اسلامى قاسيون (صالحيه)
1. جامع و مقبره محيى‌الدين ابن عربى (560- 638)
2. تكيه سليميه
3. بيمارستان قيمريه
منابع
اصغر قائدان، اماكن زيارتى سياحتى سوريه،نشر مشعر، تهران،1387، ص143 تا 150
