روض الجنان و روح الجنان (کتاب)

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

مؤلف

حسین بن على خزاعى نیشابورى، معروف به ابوالفتوح رازى.(م 552 ق)

زندگی‌نامه و اظهارنظرها

تاریخ ولادت و وفات وى به روشنى معلوم نیست و منابع و مآخذى كه شرح حال وى را آورده اند، از چگونگى رشد و تعلیم و تعلم وى اطلاعات شایسته بدست نداده اند. از مجموع گزارش‌هاى تاریخى، چنین بدست مى آید كه شیخ ابوالفتوح رازى از اولاد نافع بن بُدیل خزاعى از صحابه معروف رسول اكرم صلى الله علیه و آله است كه در سده ششم هجرى در رى مى زیسته و پدرانش در نیشابور ساكن بوده اند. شیخ منتجب الدین در فهرست، وى را با عنوان‌هایى چون: عالم واعظ، مفسر و صاحب تصانیف ستوده است.

قاضى نوراالله شوشترى (1019 ق) در مجالس المؤمنین، وى را با تعابیرى چون قدوة المفسرین، اعلام علماى تفسیر و كلام و عظماى ادباى نام یاد كرده است. مرحوم میرزا عبدالله افندى مى نویسد: «عالم فاضل، فقیه و مفسر كامل معروف به ابوالفتوح رازى، صاحب تفسیر بزرگ فارسى كه سرمشق مفسران است، از دانشمندان بزرگ و از شخصیت‌هاى برجسته امامیه است».

استادان

على بن محمد پدرش، عبدالرحمن، ابوالوفاى رازى، مفید ثانى، فرزند شیخ الطائفه.

شاگردان

منتجب الدین رازى، ابن شهر آشوب و ابن حمزه طوسى.

تألیفات

حسنیه، روح الاحباب و روح الباب فى شرح الشهاب، روض الجنان و روح الجنان فى تفسیر القرآن، كتاب یوحنا.

معرفى اجمالى كتاب

این كتاب از قدیم ترین تفاسیر فارسى شیعه است كه پس از مجموعه اى از تفاسیر فارسى، همچون: ترجمه منسوب به تفسیر طبرى، تاج التراجم، تفسیر ابوبكر عتیق سورآبادى، تفسیر كمبریج و دیگر تفاسیر فارسى اهل سنت مربوط به قرن پنجم و ششم نگاشته شده است.

از نكات شایان ذكر درباره این تفسیر، جامعیت و توجه به ابعاد مختلف ادبى و تاریخى، كلامى، فقهى، روایى و اخلاقى است. این تفسیر متنى استوار و بى تردید در میان آثار پرحجم و ممتاز ادب فارسى به عنوان یكى از ارزنده ترین آن‌ها جاى خاص خود را بازیافته است.

شیوه مفسر در این تفسیر چنین است كه وى در آغاز به تعداد آیات، مكى و مدنى بودن، اقوال دیگران در این باب و فضیلت سوره اشاره مى كند. مؤلف آنگاه آیه به آیه به تفسیر قرآن مى پردازد، در برابر هر آیه ترجمه آن را مى آورد و سپس كلمات را شرح و توضیح مى دهد. روش تفسیرى وى استفاده از عقل و نقل است و تفسیر او در رده تفاسیر اجتهادى محسوب مى گردد. مؤلف در زمینه اخبار و آثار، هم از منابع و جوامع روایى شیعه و هم از جوامع اهل سنت استفاده مى كند، به اقوال و گفتار مفسران سده هاى اول توجه زیادى نشان مى دهد و غالباً بدون هیچ اظهارنظرى گفتار آنان را نقل مى كند.

وضعیت نشر

این كتاب به همت بنیاد پژوهش‌هاى آستان مقدس رضوى در قطع وزیرى چاپ شده است.

منابع

محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.