شام
شام یا شامات یکی از مناطق و کشورهایی است که به دست مسلمانان فتح شد و الان یکی از کشورهای اسلامی است.
محتویات
محدوده شام
شام نام سرزمينى كه در گذشته، شامل اردن، سوریه، لبنان و فلسطین مى شد
محل بحث از شام در فقه
از شام به معناى نخست در باب صلات و جهاد سخن گفته اند.
قبله مردم شام
قبله كسانى كه از مکه دورند، جهت کعبه است. بنابر اين، مردم هر منطقه‌اى به سمت يكى از ارکان کعبه كه در جهت آنان واقع شده، توجه مى كنند. جهت قبله مردم شام، رکن شامی (ركن غربى) كعبه است. [۱] فقها جهت دستيابى مردم شام به قبله نشانه هايى بيان كرده اند، از جمله: قرار دادن «بنات النعش»، هنگام غايب شدن (نهايت پايين آمدن آنها به سمت مغرب) در پشت گوش راست و قرار دادن ستاره جُدَی هنگام طلوع (اوج ارتفاع آن) و هنگام غروب (پايين‌ترين وضعيت آن در افق) پشت شانه چپ. [۲] [۳]
چگونگی فتح سرزمين شام
در چگونگى فتح سرزمین شام توسط سپاهیان اسلام، برخى گفته اند: حَلَب، حِمى، حِمْص و طرابلس با صلح فتح شده اند؛ ليكن دمشق از يك سمت با قهر و غلبه و از سمتى ديگر با صلح فتح گرديده است؛ بدين گونه كه مردم ناحيه اى از دمشق از فرمانده سپاه اسلام در آن ناحيه تقاضاى صلح كردند و او پذيرفت و بدون جنگ وارد شهر شد؛ ليكن فرمانده ناحيه ديگر با غفلت از اين امر، بدون صلح و با قهر وارد شهر گرديد.
حکم زمینهای شام
آيا چنين سرزمينى حکم زمین مفتوح عنوه را دارد يا حكم زمین صلح بر آن مترتب است؟ برخى كه اين مسئله را طرح كرده اند، دو احتمال داده اند: يكى عدم جريان احكام زمين مفتوح عنوه بر اين گونه زمين و دوم، مبنا و ملاك بودن تصميم اتخاذى از سوى فرمانده سپاه اسلام، از صلح يا فتح با قهر و غلبه. [۴] [۵]
پانویس
منبع
موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي ،فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۵۹۰.
