معروف بن خربوذ

مرحوم کشّی در رجال خود او را از اصحاب اجماع و از فقهای برجسته شیعه و در ردیف محمد بن مسلم و زرارة بن اعین دانسته است.

معروف از یاران امام سجاد، امام باقر و امام صادق(ع) بوده است، و سجده های طولانی او ضرب المثل بوده است و شیخ کشّی و دیگران روایاتی راجع به او در این باره نقل کرده اند. وی از بشیر بن تیم صحابی، ابی الطفیل و حکم بن مستور نیز روایت کرده است و حنان بن سدیر و عبدالله بن سنان و جمعی دیگر از او روایت می کنند.

طبق نقل مؤلف مفتاح الکتب الأربعة روایاتی که به مباشرت از معصومان(ع) در کتب اربعه دارد حدیث است.

علامه جلیل سید شرف الدین موسوی در المراجعات می نویسد:

ذهبی در میزان الاعتدال نام وی را آورده و او را به راستگویی و تشیّع توصیف نموده است و با گذاردن نام رمز بخاری، مسلم و ابو داود در کنار نام او به این نکته اشاره کرده است که احادیث وی را نگاشته اند. همچنین گفته: از ابوطفیل روایت نقل می کند و نیز گفته است: قلیل الحدیث است. ابو عاصم، ابوداود، عبیدالله بن مومنی و دیگران از او حدیث نقل کرده اند و از ابوحاتم نقل کرده که احادیث او باید نوشته شود (یعنی صحیح و قابل استناد است).

من می گویم: ابن خلکان در وفیات الاعیان وی را ذکر نموده و گفته است. او از موالیان و دوستان علی بن موسی الرضا(ع) است. پس از آن در تمجید و ستودن او عنان قلم را رها ساخته و از او حکایتی نقل کرده است که در ضمن آن آمده است:

من به خدا روی آوردم و آنچه را داشتم در راه خدمت به مولایم علی بن موسی الرضا(ع) رها ساختم. ابن قتیبة هنگامی که درکتاب معارف، رجال شیعه را می شمارد، معروف را از آن به شما می آورد. مسلم به احادیث معروف استدلال می کند. احادیث او در قسمت حج کتاب صحیح که از ابوطفیل نقل نموده موجود است. سری سقطی از شاگردان اوست.

کشّی روایاتی نقل می کند که دلالت برمدح او دارد و علامه مامقانی از خبری که دلالت بر ذم او می کند به بهترین شکل جواب داده است.

او در سال 200هـ. رحلت کرد.

منابع

ناصر باقری بیدهندی، اصحاب اجماع، فصلنامه علوم حدیث، شماره 9