هزار گوهر (کتاب)
«هزار گوهر (منتخب كلمات قصار اميرالمؤمنين عليه‌السلام از نهج‌البلاغه)» تأليف سيد عطاءالله مجدى است، كه در آن هزار سخن از حكمت‌هاى نهج‌البلاغه به همراه ترجمه نثر و نظم آن آمده است.
 | |
| نویسنده | سید عطاءالله مجدی |
| موضوع | منتخب كلمات قصار نهج‌البلاغه |
| زبان | عربی - فارسی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
معرفى کتاب
مؤلف درباره انگيزه نگارش كتاب به جستجويى كه از كتاب‌هاى با موضوع نهج‌البلاغه انجام داده، اشاره كرده و مى‌نويسد: «اين بيشتر جستن و كمتر يافتن عزم و اراده مرا براى ترجمه هزار جمله از كلمات نهج‌البلاغه به نثر و نظم روان قابل فهم همگان استوارتر ساخت».
وی در مقدمه كتاب درباره سرگذشت و چگونگى گرايش خود به نهج‌البلاغه می گوید: «اين بنده كه قريحه شاعرى را از نياكان خود به ويژه ميرزا ابوالقاسم قائم مقام به ارث برده،... بر آن شدم كه در آينده به جاى سرودن شعر در زمينه‌هاى گوناگون به ترجمه و نظم كلمات قصار مولا اميرالمؤمنين على (عليه‌السلام) بپردازم. قبلاً نيز بارها اين كتاب را خوانده از گل‌هاى جاويدان بوستانش مشام جان را معطر ساخته، مى‌دانستم پيش از من ديگران نيز تعدادى از اين كلمات گهربار را به رشته نظم كشيده‌اند».
ممكن است، كسى بپرسد كه آيا نيازى به گزينش بخشى از حكمت‌ها از كتاب شريف نهج‌البلاغه كه متن كامل آن در هر خانه‌اى يافت مى‌شود، وجود دارد. وى به اين سؤال اين گونه پاسخ مى‌گويد: «گرچه آن حضرت را تمام مسلمانان مى‌شناسند و كتاب ارجمند نهج‌البلاغه در اكثر خانه‌ها يافت مى‌شود، ولى اولاً اصل اين كتاب به زبان عربى است و ثانياً تا كنون پيروان حضرتش بيشتر به سجاياى اخلاقى و فضائل معنوى؛ مانند راستى، دليرى، بخشندگى، دادگسترى و غيره توجه داشته، با آنكه بيشتر نويسندگان و مترجمان و مفسران و شارحان زبردستى در راه ترجمه و تفسر آثار ادبى و تربيتى آن امام والامقام كوشش بسيار كرده‌اند، مع‌الوصف به جرأت مى‌توان گفت روى كلمات قصار كه بزرگترين شاهكار آن حضرت بوده و همانند آن در هيچ كجا به وجود نيامده تا كنون بدان گونه كه بايد و شايد بررسى و تحقيق نشده و شخصيت ادبى بى‌نظير آن پيشواى بزرگ كاملاً معرفى نگرديده و يا تعدادى از كتاب‌هايى كه در اين زمينه نوشته شده، به علت ترجمه‌هاى تحت‌اللفظى و نارسا و اطناب و تطويل نابجا و غيره قابل استقاده همگان به ويژه نسل جوان نمى‌باشد».
نويسنده در بخش ديگرى از مقدمه خود، به تاريخ آغاز و اتمام و شيوه كار در فراهم آمدن كتاب اشاره كرده و مى‌نويسد: «به هر صورت اين بنده كار خود را با استمداد از درگاه خداوند يكتا از تاريخ پانزدهم بهمن 1364 آغاز كردم. ابتدا تعدادى از دوبيتى‌ها را به نظر اساتيد فن رسانيدم. مورد پسند قرار گرفت و مرا به پيگيرى اين كار برانگيختند، تا سرانجام اين امر در تاريخ پانزدهم مهرماه 1365 پايان يافت».
محتوای کتاب
كتاب در 22 فصل تنظيم شده است كه البته با كتب منتخب ديگر قدرى تفاوت دارد. در اين كتاب برخى از فصول بر طبق حروف الفبا و تعدادى نيز با كلماتى؛ مانند: همزه مطلقه، همزه امر، اذا، وزن افعل، ايّاك آغاز مى‌شوند. شيوه نگارش بدين ترتيب است كه ابتدا متن حكمت و ترجمه آن و سپس يک دوبیتی در معناى مورد نظر ذكر شده است.
سيد عطاءالله مجدی در ترجمه كلمات قصار به نثر كوشش كرده كه:
اولا اصالت مطالب به خوبى حفظ شود و چيزى از خود كم يا زياد نكند. ثانیا تا حد امكان ترجمه‌اى خالى از اشتباه و غلط ارائه دهد. ثالثا چون رعايت كامل دستور زبان فارسى و شيوايى سخن مورد توجه ويژه نويسنده بوده، براى رسيدن مقصود در بعضى موارد ماضى را مضارع، جمع را مفرد، مجهول را معلوم و... ترجمه نموده، در ترجمه به نظم نيز گاهى اضطراراً معانى را در هم فشرده و زمانى ناگزير از بسط سخن گرديده است؛ ولى باز هم كوشيده است تا آنچه سروده مى‌شود، از مفهوم كلمات قصار خارج نشده و بيت‌هاى تكميلى نيز لااقل مستنبط از كل نهج‌البلاغه باشند.
وى تلاش كرده كه كلمات قصار غيرطولانى را برگزيند و از تكرار نابجا خوددارى گردد و چون تعداد زيادى از كلمات قصار به لحاظ معنايى مكرر است، اين كتاب كه با كلمات قصار تلفيقى در حدود يک هزار و يك صد جمله است، گرچه از لحاظ تعداد خيلى كمتر از مجموع آن‌هاست، اما از نظر معنا تقريباً چكيده تمام كلمات مذكور مى‌باشد.
منابع
- نرم افزار دانشنامه علوی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
