الأمثال و الحكم المستخرجة من نهج‌البلاغة (کتاب)
«الأمثال و الحِکم المستخرجة مِن نهج‌البلاغة»، تألیف سید محمد غروى است، که در آن، به بیان و تشریح برخی ضرب‌المثل‌ها و حکمت‌هاى کوتاه امام على علیه‌السلام در «نهج‌البلاغة» پرداخته شده است.
محتوای کتاب
نویسنده در مقدمه کتاب مى‌نویسد: «ما در ضمن مطالعات خود در امثال و حکم، قریب به هزار ضرب المثل از کلمات امام امیرالمؤمنین علیه السلام در کتاب «نهج‌البلاغة» و غیر آن استخراج کردیم و آن را به‌تبع کتابمان «الامثال النبویة»، «الامثال و الحکم العلویة» نامیدیم. پس از آن تصمیم گرفتیم که بخشى از امثال و حکم استخراج شده از «نهج‌البلاغة» را در پاسخ به درخواست بعضى از برادران، تقدیم کنیم».
در این اثر، ۲۰۲ مثل و حکمت که از امیرالمؤمنین علیه السلام صادر شده است، استخراج و به همراه شرح و تبیین آنها بر اساس کتب لغوى، تفسیرى، کلامى و شروح «نهج‌البلاغة»، گردآورى شده است. شیوه غروى در ترتیب ذکر امثال و حکم، همانند «الامثال النبویة» به ترتیب حروف الفباست.
مؤلف در شرح اقسام مَثَل، آن را به دو قسم «سائر» و «قیاسى» تقسیم مى‌کند. اولین قسم، به مثل‌هایى اطلاق مى‌شود که عرب یا غیر عرب، آن را در واقعه‌اى که اقتضاى آن را دارد مى‌گوید، سپس بر زبان‌ها جارى مى‌شود و در واقعه‌اى مشابه این واقعه، بدون تبدیل به کار مى‌رود. قسم دوم، به مثلى اطلاق مى‌شود که براى توضیح مطلبى از طریق تشبیه یا ابداع، توسط مثل‌زننده خلق مى‌شود. مقصود از مَثَل در کتاب حاضر، عبارت از هر دو قسم مى‌باشد و نویسنده هر آنچه را که صلاحیت مَثَل بودن را داشته است، گردآورى و شرح کرده است.
غروى، اسامى تعدادى از کتبى که امثال و حکم امام على علیه السلام را گردآورى کرده‌اند، ذکر نموده است. نویسنده، در این تألیف، از «مجمع الامثال» احمد بن محمد نیشابورى، «شرح نهج‌البلاغة» ابن ابى‌الحدید، «امثال و حکم» دهخدا و «الامثال النبویة» (اثر خود مؤلف)، فراوان استفاده کرده است.
منابع
- ویکی نور
