باب جبرئیل
.jpg)
«باب جبرئیل» نام درى در شرق مسجدالنبى به سمت قبرستان بقیع است. ورود به مسجدالنبى از «باب جبرئیل» مستحب است.[۱] از آن به مناسبت، در باب حج نام برده شده است.
تاریخچه باب جبرئیل
باب جبرئیل از درهای اصلی بر جا مانده از روزگار پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) در مسجدالنبی می باشد. نزدیک بودن این در به مقام جبرئیل،[۲] یا آمد و رفت جبرئیل از این در برای دیدار با پیامبر(ص)[۳] را علت نام‌گذاری این در به «باب جبرئیل» گفته‌اند.
در روایاتی آمده که جبرئیل در این مکان به شکل دحیه کلبی در حال گفت‌وگو با پیامبر دیده شده است.[۴] نیز گویند در غزوه بنی‌قریظه (۵ قمری) جبرئیل سوار بر مرکب، برابر این در به انتظار پیامبر(ص) ایستاده بود.[۵]
موقعیت باب جبرئیل
مکان این در چندین بار تغییر یافته است. در نخستین جابه‌جایی که پس از غزوه خیبر (۷ قمری) صورت گرفت، مکان در که نخست در قسمت پایانی دیوار شرقی خانه حضرت فاطمه(علیهاالسلام) و حجره و ضریح پیامبر(ص) بود، حدود چهار متر به سوی شمال تغییر یافت. در گسترش دوره عثمان بن عفان (حک: ۲۳-۳۵ق.) از این مکان نیز همراه با دیوار شرقی مسجدالنبی، حدود سه متر عقبتر رفت و محل نخستین آن درون مسجد قرار گرفت.[۶]
عبدالحمید عثمانی (حک: ۱۱۸۷-۱۲۰۳ق.) به سال ۱۲۰۱ق. باب جبرئیل را بازسازی کرد و پیرامون آن را با سنگ مرمر تزیین نمود. در گسترش دوره عبدالمجید عثمانی (حک: ۱۲۵۵-۱۲۷۷ق.) به سال ۱۲۶۵ق. برای آسان ساختن ورود و خروج زائران یا امکان اقامه نماز در بیرون مسجد باب جبرئیل بسته شد و دری دیگر به موازات آن، حدود سه تا چهار متر پایینتر، در همان دیوار باز شد. «باب جبرئیل» کنونی همین در است و به جای درِ قدیمی، پنجره‌ای نهادند تا مکان نخست آن مشخص باشد.[۷]
پانویس
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، جمعى از پژوهشگران، ج ۲، ص ۳۵.
- دانشنامه حج و حرمین شریفین، مدخل "باب جبرئیل".
