دیوان جِیش

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

این دیوان که به نام «دیوان جُند» نیز نامیده شده در زمان خلافت عمر خطاب خلیفه دوم برپا شد. وظیفه این دیوان، در آغاز پیدایش، سرشمارى و تهیه فهرستى از نام مردمانى بود که در جنگهاى صدر اسلام شرکت مى‌کردند؛ تا با در دست داشتن آمارى صحیح از آنها هزینه بیت‌ المال مسلمین بررسى شده و میزان سهم هر یک از مردم از بیت‌ المال روشن شود.

در تهیه این فهرست آنچه مورد توجه قرار مى‌گرفت، نزدیکى مردمان به پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله بود. به مرور زمان بر وظایف این دیوان افزوده شد. سرپرستى امور لشکرى مسلمین، تهیه انواع آمارها از تعداد جنگاوران، تعداد کشته‌ شدگان، زخمیان و وظیفه وجوه پرداختى به هر کدام از جنگاوران، از جمله وظایف این دیوان بود. سرپرست این دیوان «ناظر الجیش» نامیده مى‌شد.