آیه 243 بقره
منبع: نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه ، ص 92
نویسنده: محمدباقر محقق
شأن نزول آيه 243 سوره بقره
«أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيارِهِمْ».[۱]
محمد بن يعقوب كلينى بعد از چهار يا پنج واسطه از امام باقر عليهالسلام درباره نزول اين آيه چنين روايت نموده است كه اينان مردم شهرى از شهرهاى شام بودند كه در آن شهر هفتاد هزار خانه بوده است و گرفتار مرض طاعون مى گردند. توانگران شهر كه توانائى خروج را داشتند از شهر بيرون آمدند ولى فقراء و بيچارگان كه توانائى خروج را نداشتند ماندند و از اثر مرض مزبور بيشتر آنها به هلاكت رسيدند.
توانگران مى گفتند: اگر بيرون نميآمديم به هلاكت ميرسيديم و فقراء مى گفتند: اگر ما هم توانائى و وسيله خروج از شهر را ميداشتيم از نفرات ما كمتر به هلاكت ميرسيدند، سپس تصميم گرفتند كه همه با هم از ترس مرگ ناشى از مرض طاعون از شهر خارج شوند لذا از شهر بيرون رفتند تا به شهرى ديگر رسيدند كه مخروبه افتاده و عده زيادى جلاى وطن نموده تا از مرض طاعون جان سالم بدر برند و عده زيادى ديگر نيز از مرض طاعون جان سپرده بودند.
به ناچار در آن شهر فرود آمدند و به فرمان خداوند همه به هلاكت رسيدند و سپس خاكستر شدند تا اين كه پيامبرى از پيامبران بنىاسرائيل به نام حزقيل بر آنها گذشت. وقتى كه استخوانهاى پوسيده آنها را ديد در عين حال عبرت گرفتن گريست و گفت: خدايا اگر آنها را زنده گردانى به آبادانى شهرهاى تو پردازند و فرزندانى بوجود آورند كه به عبادت تو مشغول گردند همچنان كه خودشان نيز به عبادت تو خواهند پرداخت.
خداوند به حزقيل وحى فرستاد و فرمود: آيا دوست دارى كه آنها زنده شوند؟ گفت: بلى، سپس خداوند آنها را زنده گردانيد و به آن پيامبر فرمان داد كه كلماتى را طبق دستور بر زبان براند.
امام صادق عليهالسلام فرمايند: كلماتى كه آن پيامبر طبق دستور به زبان آورد اسم اعظم بوده است، و نيز از امام صادق عليهالسلام نقل نمايند كه فرمود: اين آيه درباره اين قوم نازل گرديده است.[۲]
پانویس
- ↑ بقيه آيه، «وَهُمْ أُلُوفٌ حَذَرَالْمَوْتِ فَقالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْياهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لايَشْكُرُونَ؛ آيا نديدى كسانى را كه از ترس مرگ از شهرهاى خويش بيرون رفتند و آنها هزاران نفر بودند و خداوند به آنها فرمود: بميريد سپس آنها را زنده گردانيد، همانا خداوند در حق مردم داراى لطف و كرم است ولى بيشتر مردم سپاسگذار نمى باشند».
- ↑ البرهان فى تفسير القرآن از خاصه.