آیه 221 بقره
منبع: نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه ، ص 79
نویسنده: محمدباقر محقق
شأن نزول آيه 221 سوره بقره
«وَلاتَنْكِحُواالْمُشْرِكاتِ حَتَّى يُؤْمِنَّ».[۱]
مفسرين عامه و خاصه[۲] از مقاتل روايت نمايند: كه اين آيه درباره مرثد بن ابىمرثد الغنوى نازل گرديد، وى مردى شجاع و دلاور بود.
رسول خدا صلى الله عليه و آله او را مأمور نمود كه به مكه برود و پنهانى چند نفر از مسلمين را به مدينه بياورد. مرثد وقتى كه وارد مكه شد، زنى بنام عناق كه خوشگل بود و با مرثد در جاهليت سر و سرى داشت، متوجه شد كه مرثد به مكه آمده است. لذا به ملاقات وى رفت و او را به منزلش دعوت نمود. مرثد گفت: چون مسلمان شده ام اسلام ميان من و تو حائل گرديده و نمى توانم دعوت تو را بپذيرم. عناق گفت: مرا به عقده خود درآور و به زنى قبول كن. مرثد گفت: بايد در اين خصوص از رسول خدا صلى الله عليه و آله اجازه بگيرم. عناق كه جوابهاى رد او را شنيد، به خشم درآمد و فرياد كشيد و مشركين را جمع نمود. مشركين مرثد را سخت مضروب نمودند. مرثد به مدينه آمد و قضيه عناق را به پيامبر گفت، سپس اين آيه نازل گرديد.
و درباره اين قسمت از آيه «وَ لَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكَةٍ» نيز چنين گويند:[۳] كه درباره عبدالله رواحه نازل گرديد وى كنيزى داشت روزى او را مضروب ساخت و جريان امر را به پيامبر گفت. رسول خدا فرمود: چگونه زنى است؟ عبدالله گفت: زنى است كه شهادت به يكتائى خداوند و به نبوت تو دارد و روزه ميگيرد و نيكو وضو ميسازد، پيامبر فرمود: چنين زنى مؤمنه است. عبدالله سوگند ياد كرد كه وى را آزاد كرده و به زوجيت خويش درآورد و مردم عبدالله را طعنه ميزدند كه با زنى سياه ازدواج كرده در صورتى كه زنان زيباروى مشركه مايل به زوجيت با او هستند، نمى پذيرد. سپس اين آيه نازل گرديد.
و نيز گويند:[۴] درباره زنى به نام خنساء نازل شده كه كنيزك سياهى بود و حذيفه او را خريدارى كرده بود و چون باايمان بود، حذيفه به او گفت: اى خنساء با سياهى و زشتروئى خود نام خودت را بلندآوازه كرده و به ملأ اعلى رسانيده اى زيرا خداوند براى تو آيه اى نازل كرد سپس او را آزاد ساخت و به زنى گرفت.
پانویس
- ↑ بقيه آيه، «وَلَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكَةٍ وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ وَلاتُنْكِحُواالْمُشْرِكِينَ حَتَّى يُؤْمِنُوا وَلَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكٍ وَلَوْ أَعْجَبَكُمْ أُولئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَاللَّهُ يَدْعُوا إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَ يُبَيِّنُ آياتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ؛ با زنان بتپرست ازدواج نكنيد تا ايمان بياورند. هر آينه كنيز باايمان از زن بتپرست بهتر است. اگرچه (از زن بتپرست) خوشتان بيايد و با مردان بتپرست ازدواج ننمائيد تا ايمان بياورند. هر آينه برده باايمان از مرد بتپرست بهتر است اگرچه (از مرد بتپرست) خوشتان بيايد اينان بسوى آتش ميخوانند و خداوند بسوى بهشت و آمرزش بااجازه خود ميخواند و نشانه هاى خود را براى مردم آشكار ميسازد باشد (يا شايد) هشيار و يادآور گردند».
- ↑ تفاسير مجمع البيان و روض الجنان از خاصه و تفسير كشف الاسرار و ابنالمنذر و ابن ابىحاتم و واحدى از عامه.
- ↑ تفاسير كشف الاسرار و روض الجنان و واحدى.
- ↑ روض الخبان و كشف الاسرار.