معراج السعاده (کتاب)

معراج السعاده ، عنوان کتابی در اخلاق اسلامی با رویکرد عقلی و نقلی، تألیف ملا احمد نراقی (نراقی ثانی)، فرزند ملا محمد مهدی نراقی . این کتاب را می‌توان تلخیص فارسی کتاب جامع السعادات دانست که در آن مباحث اخلاقی با روش عقلی بیان شده است. در عین حال معراج السعاده فقط ترجمه و تلخیص جامع السعادات نیست، بلکه در بیان و روش، تفاوت هایی با آن دارد و در بسیاری از موارد، مباحث اجمالی جامع السعادات، به تفصیل در معراج السعاده آمده است.

تفاوت عمده جامع السعادات و معراج السعاده آن است که استدلال، برهان و رویکرد عقلی در جامع السعادات پررنگ‌تر است. اما معراج السعاده بر وجهه نقلی و خطابی مباحث افزده است. از آنجا که مخاطب معراج السعاده عموم مردم است، نویسنده کوشیده تا مطالب با ارائه شواهد نقلی و روایی یا آمیزه‌ای از نقل و دلیل، با ذکر اشعار و با زبانی روان و جذاب و به دور از پیچیدگی‌های مباحث علمی بیان گردد از این رو استفاده از آیات و روایات در معراج السعاده بیشتر از جامع السعادات است.

همچنین گفتنی است که تبویب و ترتیب و فصول و عناوین این دو کتاب تا حدودی تفاوت دارند، مثلاً باب اول جامع السعادات دارای شانزده فصل است اما باب اول معراج السعاده ده فصل دارد که در سه فصل، عنوان مشترک و در دو فصل محتوای مشترک دارند؛ بنابراین، در معراج السعاده برخی از فصول جامع السعادات یافت نمی‌شود و همچنین برخی از فصولی که در آن یافت می‌شود در جامع السعادات موجود نیست.

ابواب کتاب

• باب اوّل: مقدمات نافعه
• باب دوّم: قواى نفس انسانى و اخلاق ذميمه
• باب سوّم: محافظت اخلاق حميده از انحراف
• باب چهارم: فضائل اخلاق حسنه و كيفيت اكتساب آنها
• باب پنجم: اسرار و آداب عبادات‌.

منابع

• بستانی، بطرس، محیط المحیط: قاموس مطوّل للغة العربیة، بیروت، ۱۹۸۷م.
• دَرّاز، محمد عبداللّه، دستور الاخلاق فی القرآن: دراسة مقارنة للاخلاق.
• النظریة فی القرآن، کویت: چاپ عبدالصبور شاهین، ۱۹۷۳م.
• احمدبن محمدمهدی نراقی، کتاب معراج السعاده، تهران: جاویدان، بی تا.
• نراقی، مهدی بن ابی ذر، جامع السعادات، بیروت: چاپ محمد کلانتر، نجف ۱۹۶۷م، چاپ افست، بی تا.
• نراقی، مهدی بن ابی ذر، علم اخلاق اسلامی: ترجمة کتاب جامع السعادات، ترجمة جلال الدین مجتبوی، تهران، ۱۳۸۱ش.
• نراقی، مهدی بن ابی ذر، شرح الالهیات من کتاب الشفاء، تهران: چاپ حامد ناجی اصفهانی، ۱۳۸۰ ش.
• نراقی، مهدی بن ابی ذر، اللمعة الالهیة و الکلمات الوجیزه، تهران: چاپ جلال الدین آشتیانی، ۱۳۵۷ ش.
• نصیرالدین طوسی، محمدبن محمد، اخلاق ناصری، تهران: چاپ ادیب تهرانی، ۱۳۴۶ ش.
• برگرفته از ویکی شیعه