ابان بن عثمان

فقیه، ادیب، نسّابه و مورخی آشنا به اخبار شعرا و ایّام عرب و از اصحاب و شاگردان امامان صادق و کاظم علیهماالسلام بوده و از آن دو امام همام، روایت نقل می کند. از ابان بن عثمان با نام های دیگری نیز در کتب رجال و در اسناد روایات یاد شده است: أبان بن الأحمر، أبان الأحمر، أبان الأحمری.

کشی او را فقیه و از اصحاب اجماع می داند. محمد بن ابی عمیر می گوید: ابان از همه انسانها بیشتر حافظ حدیث بوده است.

حافظه این محقق، چنان قوی بوده است که برای حفظ هر کتابی، یک بار مطالعه آن برایش کافی بوده و پس از آن کل کتاب را بدون یک حرف پس و پیش تکرار می کرده است.

شماری از مشایخ او عبارت انداز: زرارة بن اعین، اسحاق بن عمّار، ابان بن تغلب، فقیه، ادیب، نسّابه و مورخی آشنا به اخبار شعرا و ایام عرب و از اصحاب و شاگردان امامان صادق و کاظم علیهماالسلام بوده و از آن دو امام همام، روایت نقل می کند.

کشی، او را فقیه و از اصحاب اجماع می داند. محمد بن ابی عمیر می گوید: ابان از همه انسانها بیشتر حافظ حدیث بوده است. حافظه این محقق، چنان قوی بوده است که برای حفظ هر کتابی، یک بار مطالعه آن برایش کافی بوده و پس از آن، کلّ کتاب را بدون یک حرف پس و پیش، تکرار می کرده است.

شماری از مشایخ او عبارت انداز: زرارة بن اعین، اسحاق بن عمّار، ابان بن تغلب، معاویة بن عمّار، ابوبصیر، فضیل بن یسار، بشیر نبّال، زید شحّام، صفوان بن مهران جمّال و محمد بن مسلم.

بزرگانی چون: ابن ابی عمیر و بزنطی و از بصریان: ابوعبیدة معمّر بن مثنّی، ابوعبداللّه بن مثنّی و ابوعبداللّه محمد بن سلاّم عجمی نیز از او اخذ روایت کرده اند.

افزون بر روایات بسیار و پراکنده ابان بن عثمان در کتب حدیث امامیه، آثاری را نیز از وی نام می برند که از این قرارند: المبتدأ، المبعث، المغازی، الوفاة، السقیفة والردّة. وی این شش کتاب را در یک جلد گرد آورده؛ ولی متأسفانه جملگی از میان رفته است.

اخیرا پراکنده های کتاب های: المبعث، المغازی، الوفاة، السقیفة والردّة به کوشش آقای رسول جعفریان از نصوص مختلف استخراج و توسط دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم منتشر شده است.

منابع

ناصر باقری بیدهندی، اصحاب اجماع، فصلنامه علوم حدیث، شماره 9.