نزول سوره انسان در شأن اهل بیت (ع)
منبع: نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام
روزه حضرت علي علیه‌السلام و همسر و فرزندانش و بخشش سه افطاري به نيازمندان/ 25 ذوالحجه
امام حسن‌مجتبي علیه‌السلام و امام حسين علیه‌السلام در ايام كودكي بيمار شدند و پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله به همراه برخي از صحابه از آنان عيادت نمودند و آنگاه پيامبر صلی الله علیه و آله به پدرشان حضرت امام علی علیه‌السلام فرمود: اگر براي بهبودي آنان نذري نمايي، اميد است خداوند سبحان زودتر شفا عنايت كند.
حضرت علي علیه‌السلام گفت: اي رسول خدا صلی الله علیه و آله! براي شفاي آن دو نذر مي‌كنم كه سه روز روزه شكر به جاي آورم. حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و خدمتكارش فضه نيز به مانند حضرت علي علیه‌السلام نذر كردند.
چند روزي نگذشت كه دو ريحانه رسول خدا صلی الله علیه و آله شفا يافتند و حضرت علي علیه‌السلام و همسرش فاطمه زهرا سلام الله علیها قصد كردند كه به نذرشان وفا كرده و سه روز روزه شكر بگيرند. در آن زمان وضع مادي اكثر مسلمانان به ويژه خانواده حضرت علي علیه‌السلام بسيار پايين بود و به سختي مي‌گذشت. بدين لحاظ آن حضرت ناچار گرديد، از شمعون بن حارياي يهودي مقداري جو قرض كند و آن را پس از آسياب كردن، براي پخت نان استفاده كند و يا به روايتي ديگر براي شمعون يهودي مقداري پشم ريسيد و اجرت آن را سه من جو دريافت كرد.
فاطمه زهرا سلام الله علیها آن جو را آسياب كرد و به سه بخش تقسيم نمود و هر بخشي را براي افطاري يك روز جدا كرد و سپس آن‌ها را در سه روز متوالي نان پخت. آنان از روز بيست و پنجم ذی الحجه شروع كردند به روزه گرفتن و ادا نمودن نذر خويش. حضرت علي علیه‌السلام در روز اول، نماز مغرب را با پيامبر صلی الله علیه و آله به جا آورد و سپس براي صرف افطار به خانه رفت.
ولي همين كه در سر سفره نشست، مستمند و بيچاره‌اي از راه رسيد و از آنان غذا طلبيد. حضرت علي علیه‌السلام فرمود كه سهميه وي را به آن فقير دهند. فاطمه زهرا سلام الله علیها فضه و امام حسن علیه‌السلام و امام حسين علیه‌السلام نيز به پيروي آن حضرت سهميه اندك خود را به فقير داده و خودشان با آب افطار نمودند و روز بعد را با همين وضع روزه گرفتند.
فاطمه زهرا سلام الله علیها در روز دوم بخش ديگر آرد را نان پخت و منتظر افطار ماند كه او و همسرش و فرزندانش با آن نان افطار كنند. ولي در اين شب نيز يتيمي از راه رسيد و درخواست غذا نمود. جملگي سهميه خود را به يتيم داده و خود با آب افطار كردند و روز سوم را با همان وضع روزه گرفتند.
در روز سوم نيز فاطمه زهرا سلام الله علیها باقي مانده آرد را نان پخت و در سر سفره گذاشت تا هنگام افطار، همگي از آن تناول كنند اما در اين شب نيز محتاج ديگري فرارسيد. وي اسير بي‌بضاعت و گرسنه‌اي بود كه از فرط گرسنگي و دربدري به خانه امام علي علیه‌السلام پناه آورد. در اين شب نيز اهل خانه، غذاي خود را به اسير بخشيدند و تنها با آب افطار كردند.
روز چهارم حضرت علي علیه‌السلام دست فرزندانش حسن و حسين عليهماالسلام را گرفت و نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله رفت، در حالي كه فرزندانش از شدت گرسنگي مي‌لرزيدند. پيامبر صلی الله علیه و آله از وضعيت آنان پرسيد و حضرت علي علیه‌السلام ماجرا را براي آن حضرت تعريف كرد. پيامبر صلی الله علیه و آله آن دو را در آغوش گرفت و به نزد دختر خود فاطمه سلام الله علیها آمد و ديد وي در محراب عبادتش نشسته و به عبادت مشغول است ولي چهره مباركش از گرسنگي زرد و چشمانش گود شده است و كلاً بي‌حال است.
پيامبر صلی الله علیه و آله از ديدن آنان بسيار متأثر و غمگين شد و دست بندگي به سوي پروردگارش بلند كرد و گفت: واغوثاه، يا الله اهل بيت محمد يموتون جوعاً؛ اي داد، اي خدا! اهل بيت محمد از گرسنگي مي‌ميرند.
در همين هنگام جبرئيل امين فرود آمد و عرض كرد: اي رسول خدا صلی الله علیه و آله آنچه خداوند متعال درباره اهل بيت تو عنايت كرده است، بنگر. فرمود: چه چيزي را بنگرم! جبرئيل امين اين سوره را كه در شأن فداكاري حضرت علیه‌السلام و همسرش حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و فرزندانش حسن و حسين عليهماالسلام نازل شد، بر آن حضرت قرائت كرد: «هَل اَتي عَلَي الاِنسانِ حينٌ مِنَ الدَّهرِ... اِنَّما نُطعِمُكُم لِوَجهِ اللهِ لانُريدُ مِنكُم جَزائاً وَ لاشَكوراً...».[۱]
بنا به روايتي در آن روز براي اهل بيت فداكار پيامبر صلی الله علیه و آله غذايي از آسمان فرود آمد و آن را تا هفت روز تناول كردند.[۲] بدين گونه خداوند سبحان از ايثار و خودگذشتگي حضرت علي علیه‌السلام و خانواده بي‌نظيرش تقدير كرد و قلب پيامبر صلی الله علیه و آله را تسلي بخشيد.
پانویس
- ↑ سوره انسان، كه به سوره "دهر" نيز مشهور است.
- ↑ مسارالشيعه شیخ مفید، ص 23؛ الاقبال بالاعمال الحسننة سيد بن طاووس، ج 2، ص 374.
منابع بیشتر:
