ابن تغری بردی

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
نام کامل
زادروز
زادگاه
وفات 874 ه.ق

Line.png

اساتید
شاگردان
آثار



ولادت

ابن تغزی بردی، ابوالمحاسن‌ جمال‌الدین‌ يوسف‌ بن‌ تغری بردی بن عبدالله ظاهری حنفی (ح812-874ق/1409-1469م)، مورخ مسلمان. وی در خانه امیر منجک، جنب مدرسه سلطان حسن در قاهره زاده شد.

تحصیلات

بلقينى‌ حفظ قرآن‌ را به‌ ابن‌ تغري‌ بردي‌ آموخت‌. وي‌ فقه‌ را از شمس‌الدين‌ محمد رومى‌ حنفى‌ و بهاءالدين‌ ابوالبقاء حنفى‌، قاضى‌ مكه‌ و بدرالدين‌ محمود عينى‌ حنفى‌ فراگرفت‌ و نحو را از تقى‌الدين‌ شمنى‌ آموخت‌ و ملازمت‌ وي‌ داشت‌ و در فقه‌ نيز از او استفاده‌ برد و تصريف‌ را از علاءالدين‌ رومى‌ و ديگران‌ فراگرفت‌.

مقامات‌ حريري‌ را نزد علامه‌ قوام‌ الدين‌ حنفى‌ خواند و بديع‌ و ادبيات‌ را از علامه‌ شهاب‌ الدين‌ احمد بن‌ عربشاه‌ دمشقى‌ حنفى‌ آموخت‌ و معانى‌ و بيان‌ و شرح‌ عقايد سعدالدين‌ را نزد محيى‌الدين‌ كافيه‌جى‌ خواند و مقدار زيادي‌ از اشعار شيخ‌ الاسلام‌ شهاب‌ الدين‌ احمد بن‌ حجر عسقلانى‌ را نزد او نوشت‌ و در درسش‌ حاضر شد و از مجالس‌ وي‌ سود برد.

ایشان همچنین از شاعران‌ مكه‌، علامه‌ بدرالدين‌ بن‌ عليف‌ و قطب‌ الدين‌ ابوالخير بن‌ عبدالقوي‌ استفاده‌ برد. نجم‌الدين‌ غزي‌ محمد توزي‌ را نيز از استادان‌ ابن‌ تغري‌ بردي‌ شمرده‌ و نوشته‌ است‌ كه‌ در طلب‌ كيميا نزد او خدمت‌ كرده‌ است‌. بسياري‌ از دانشمندان‌ ياد شده‌ و نيز مقريزي‌، محمود بن‌ احمد عينى‌، عبدالرحمان‌ زركشى‌، عبدالرحيم‌ ابن‌ فرات‌، شمس‌الدين‌ محمد نواجى‌ و جز آنان‌ براي‌ وي‌ اجازه‌ نوشتند.

تالیفات

مهم‌ترين‌ اثر ابن‌ تغري‌ بردي‌ كتاب‌ النجوم‌ الزاهرة فى‌ ملوك‌ مصر والقاهرة در تاريخ‌ مصر است‌. اين‌ كتاب‌ از فتح‌ مصر و فرمانروايى‌ عمروعاص‌ در آنجا آغاز شده‌ و تا رخدادهاي‌(872 ق‌) يعنى‌ دوران‌ سلطنت‌ ملك‌ اشرف‌ قايتباي‌ محمودي‌ را در بردارد.

اثر ديگر وي‌ المنهل‌ الصافى‌ والمستوفى‌ بعد الوافى‌ است‌. مؤلف‌ در اين‌ كتاب‌، تقريباً شرح‌ حال‌ 3 هزار تن‌ از سلاطين‌، امرا، وزرا، دانشمندان‌، شعرا، مورخان‌، خطاطان‌ و مهندسان‌ را ياد كرده‌ است‌.

اثر ديگري‌ ابن‌ تغري‌ بردي‌ حوادث‌ الدهور فى‌ مدي‌ الايام‌ والشهور است‌ كه‌ ذيل‌ السلوك‌ لمعرفة دول‌ الملوك‌ مقريزي‌ است‌. مورد اللطافة فى‌ من‌ ولى‌ السلطنة والخلافة كتاب‌ ديگري‌ است‌ كه‌ ابن‌ تغري‌ بردي‌ آن‌ را با ميلاد پيامبر صلی الله علیه و آله آغاز كرده‌، سپس‌ به‌ ذكر غزوات‌ و احوال‌ آن‌ حضرت‌ و خلفاي‌ راشدين‌ تا خليفة معاصر خويش‌ القائم‌ بامرالله‌، از خلفاي‌ عباسى‌ مصر پرداخته‌ و سرانجام‌ احوال‌ ملوك‌ مصر را، از آغاز حكومت‌ سلاطين‌ ايوبى‌ تا دولت‌ اينالى‌، آورده‌ است‌.

آثار ديگر ابن‌ تغري‌ بردي‌ عبارتند از البشارة كه‌ تكملة اشارة ذهبى‌ است‌. البحر الزاخر فى‌ علم‌ الاول‌ والاخر، حلية الصفات‌ فى‌ الاسماء و الصناعات‌/ نزهة الرائى‌ و رساله‌اي‌ در موسيقى‌ و جز آنها.

منابع

دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج 3، مدخل "ابن تغری بردی" از محمدآصف‌ فكرت‌.(20 شهریورماه 1391)