ابوالفرج اصفهانی

نام کامل	علی بن حسین ابن هیثم
زادروز	284 قمری
زادگاه	اصفهان
وفات	356 قمری
مدفن	بغداد
اساتید	ابن دَرَید، ابن انباری، محمد بن جریر طبری، علی بن عباس بجلی و محمد بن جعفر قتات
آثار	الاغانى،الاماء الشواعر؛ الدیارات؛ مقاتل الطالبین؛اعیان الفرس؛ آداب الفرباء من اهل الفضل و الاداب؛

علی بن حسین ابن هیثم ابوالفرج اصفهانى(284-356ه.ق)، مورخ، محدث، شاعر و موسیقی دان توانا در قرن چهارم هجری است. اثری که نام وی را در اذهان جاودانه ساخت، کتاب «الاغانی» است.

ولادت و تحصیلات

علی بن حسین بن محمد بن هیثم ابوالفرج اصفهانى در سال 284 قمری در اصفهان متولد شد و در بغداد رشد و نمو یافت.

ابوالفرج اصفهانی نزد ابن دَرَید و ابن انباری و محمد بن جریر طبری تحصیل کرد. وی از علی بن عباس بجلی و محمد بن جعفر قتات و ابوبکر بن دُرید و نفطویه حدیث شنید.

دارقطنى و ابراهیم بن احمد طبرى و ابوالفتح بن ابى‌ الفوارس از وى حدیث روایت كرده‌‌اند. ابوالفرج در ادبیات، نحو، لغت، تاریخ، سیر، انساب، طب، نجوم و حدیث متبحر بود و شعر را نیكو مى‌ گفت.

مذهب

ابوالفرج اصفهانی با اینکه نسب اموی داشت، شیعی زیدی بود و این را از عجایب شمرده‌اند.

تالیفات

مهمترین اثرش كه او را جاودانه ساخته، كتاب «الاغانى» است كه رجال قرن چهارم، مانند صاحب بن عباد و عضدالدوله‌ى دیلمى به آن توجه بسیار داشتند و گفته ‌اند كه عضدالدوله این كتاب را از خود در سفر و حضر دور نمى ‌داشت. از دیگر آثار وى: «الاماء الشواعر»؛ «الدیارات»؛ «مقاتل الطالبین»؛ «اعیان الفرس»؛ «آداب الفرباء من اهل الفضل و الاداب»؛ «اخبار جحظة البرمكى»، «اخبار الطفیلیین»؛ «اشعار الاماء والممالیك»؛ «جمهرة النسب»؛ «دعوة التجار»؛ «كتاب التنزیل فى امیرالمؤمنین علیه السلام»؛ «كتاب الخمارین والخمارات»؛ «كتاب الغلمان المغنین»؛ «مجرد الاغانى» و «دیوان» شعر.

وفات

وی در سال 356 قمری در بغداد درگذشت و همان جا دفن شد.

منابع

• محمدرضا نصیری، اثرآفرینان، سلسله انتشارات آثار و مفاخر فرهنگی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران، 1384، ج 1، ص 191.
• دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج 6، مدخل "ابوالفرج اصفهانی" از آذرتاش آذرنوش(10 مهرماه 1391)