آستان قدس رضوی
معرفی
آستان در لغت به معنای بخش پیشین اتاقِ متصل به در، درگاه، ساحت، کفش‌کَن، عتبه و آستانه است. در اماکن مقدسه و نیز حرم مطهر امام رضا(ع) به اولین و نزدیک‌ترین ورودی به سوی ضریح مطهر، آستان یا آستانه یا عتبه می‌گویند.
مفهوم باطنی درگاه، برخاسته از نقش آن به عنوان معبرِ میان بیرون و درون(قدسی) است. درگاه در آنِ واحد هم نماد جدایی و هم امکان همبستگی، وحدت و آشتی دارد. این امکان همبستگی، وقتی واقعی می‌شود که آن را که بر آستانه‌ی در وارد شده است، بپذیرند و به درون برند.
اما نماد دوری و جدایی خواهد بود، اگر او بر آستانه بماند و کسی او را نپذیرد.
بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع)، دروازه‌ای است گشوده بر حقیقت. این بارگاه ملکوتی، پناهگاهی است برای هرکس که با راز و نیاز به سویش می‌شتابد و علی بن موسی الرضا(ع) آغوش رحمتش را به سوی مشتاقانش گشوده و با عطر حضورش در دیار توس، روح زائران و مجاورانش را نوازش می‌دهد. اما میهمان و میزبان چنین گوهری آسمانی بودن، کار ساده‌ای نیست و پذیرفتن مسئولیت ایجاد فضایی در خور منزلت این امام همام، امری خطیر است. انجام این امر خطیر بر عهده‌‌ی نهاد «آستان قدس رضوی» است. آستان قدس رضوی در لغت به معنی بارگاه پاک و مطهر امام رضا(ع) است ولی در اصطلاح و به طور عموم به مجموعه‌ی حرم مطهر، دستگاه‌ها، نهادها، ادارات فرهنگی، صنعتی، کشاورزی، درمانی و... گفته می‌شود که منتسب به حضرت رضا(ع) است. «آستان قدس رضوی» عنوان رسمی مجموعه‌ایست که حرم مطهر رضوی، موقوفات و متعلقات آن را سرپرستی و مدیریت می‌کند و در جهت احیاء درست موقوفات گام برمی‌دارد. این مجموعه تمام توان خود را به کار گرفته تا خدمات مورد نیاز زائران و مجاوران حضرت رضا(ع) را با اتکا بر نذورات و اوقاف زائران حرم رضوی تأمین کند. نوسازی و بازسازی حریم مقدّس حرم، نگهداری و آماده‌سازی اماکن متبرّکه جهت میزبانی زائران، ایجاد امکانات مختلف برای انجام زیارتی آسوده همراه با شناخت، راهنمایی زائران و... از جمله خدمات آستان قدس رضوی است که در یک نگاه اجمالی، به چشم می‌آید؛ اما محدوده‌ی فعالیت‌های آستان قدس رضوی، فراتر از ابعاد گسترده‌ی حرم مطهر است. موزه‌ها، کتابخانه‌ها، دانشگاه‌ها و مدارس، مراکز بیمارستانی و درمانی و مراکز صنعتی، از دیگر فعالیت‌های آستان قدس رضوی است. زمانی که زائران وارد حرم مطهر امام رضا(ع) می‌شوند، احساس آرامش، امنیت و نظم در وجودشان تجلی می‌یابد. این احساس از اعتماد به خدمتگزاران این بارگاه منور در دل زائر جاری می‌شود و او با فراغ بال و آسایش در فضای روحانی حرم مطهر، آداب زیارت را انجام می‌دهد. آن‌چه در این میان مهم است، حضور سالانه بیش از 20میلیون زائر در شهر مقدس مشهد است و فراهم آوردن امکانات مورد نیاز آنان و اجابت خواسته‌هایشان، که کاری بس دشوار و نیازمند برنامه‌ریزی مدوّن است.
مطالب مرتبط:
منبع
