دیوان اشعار دعبل خزاعی
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
اشعار دعبل را اديب معروف (ابوبكر محمّد بن يحيى صولى) متوفى به سال 335 هـ.ق گردآورى كرده و در سيصد صفحه بزرگ نوشته بود. ديوان دعبل براى اولين بار در سال 1382هـ.ق./1962م. در بيروت با مقدمه و تحقيقات و تعليقات اديب محقق معاصر استاد (عبدالصاحب عمران الدُّجَيْلى) چاپ و منتشر شد و مشتمل بر 1176 بيت در دو بخش است:
- بخش اوّل: اشعارى كه بدون ترديد از دعبل است و تعداد آن به 1024 بيت مى رسد.
- بخش دوم: ابياتى است كه هم به دعبل و هم در برخى كتاب ها و معاجم ادبى، به شاعران ديگر نسبت داده شده است و مجموع آن 152 بيت مى باشد. با توجه به اين كه دعبل ـ به گفته خود ـ روزى را بى سرودن شعرى نگذرانده است، معلوم مى شود قسمت اعظم اشعار شاعر بزرگ و انقلابى شيعه از بين رفته است.
هيچ بعيد نمى نمايد كه دست هاى خيانتكار عباسى يا خودفروختگان و كج انديشان بى خِرَد، اقدام به اين خيانت كرده و اشعار شاعر مجاهد و حماسه آفرين شيعه را از بين برده باشند، چرا كه دعبل با سلاح شعر بيش از پنجاه سال عليه خلافت بنى العباس، مبارزه كرد و خلفاى غاصب و خونخوار و ظالم آن سلسله را مورد هجو و مذمّت و تحقير قرار داد و با حمايت از اهل بيت، دشمنان آنان به ويژه حاكمان عباسى را رسوا كرد.
بنابراين طبيعى است عباسيان و هوادارانشان در همه جا دشمن دعبل بوده و در محو آثار و اشعار او كوشيده اند. از طرفى، ديوان دعبل در دوران حكومت عباسيان جمع آورى شد؛ پس بعيد نيست بسيارى از اشعار او را كه در مدح و منقبت خاندان نبوت و امامت و نشر فرهنگ تشيع و يا در هجو و افشاى خلفاى بنى عباس بوده، نگذاشته اند.
در ديوانش قرار بگيرد و كسى هم در آن عصر خفقان خلافت عباسيان در سرتاسر كشورهاى اسلامى و عربى، جرأت نكرده آن اشعار را در كتب و معاجم ادبى بياورد و بدين گونه از بين رفته است.
منابع
- «دعبل خزاعی، شاعر دار بر دوش»، مصطفی قلی زاده در دسترس در سایت هنر اسلامی، بازیابی: 23 بهمن 1391.
