بحث رده:علمای قرن چهاردهم

فقیه سبزواری ، آیة الله حاج سید جواد

[[۱]]

تولد و تحصیلات

مرحوم حضرت آیة الله سید جواد فقیه سبزواری (ره) فرزند حضرت آیة الله العظمی حاج سید میـرزا حسین فقیه سبزواری متولد روز جمعه بیست و هفتم ربـیع الاول سال هـزار و سیـصد و چهل و نه هجری قمری برابر با جمعه ۳۱ مرداد سال ۱۳۰۹ هجری شمسی در مشهد مقدس می باشد.

ایشـان پس از گذراندن دوره خردسالی ، دروس قـران را فرا گرفته و پس از سن شـش سالگی وارد یکی از مدارس آن زمان به نام مدرسه محمّدیّـه سعادت شدند و مـدت شش سال تمام به تحصیل دروس متداول آن زمان پرداختند .

خفقان بسیار شدیدی بر کشور حاکم بود و علمای آن زمان ، منتظر فرصتی برای احیای حوزه های علمیه و بازسازی مدارس علمیه متروکه و مخروبه بودند .

سال هزار و سیصد و شصت و یک هجری قمری با وارد شدن قوای متفقین به خاک ایران ، این فرصت مناسب ایجاد شد و علما ، تمامی مدارس علمیه را بازسازی کرده و طلاب علوم دینیه را از اطراف مشهد مقدس فرا خوانده و حوزه را بازگشایی کردند . مرحوم حضرت آیة الله حاج سیـد جواد فقیه سبزواری نیز در ردیف طلاب علوم دینی قرار گرفت و مدت پنج سال در مدرسه نواب آن زمان ، به تحصیل ادبیات عرب پرداخته و جامع المـقدمات و سیوطی و مغنی و مطـوّل و دروس سایر کتب ادبیّـات را به خوبی آموختند .

به این دلیل که شلوغی مدرسه نواب ، مانع درس خواندن مرحوم فقیه سبزواری می شد ، به مدرسه مبارکه بالا سر حضرت رضا علیه السلام به اتاقی مجـاور حرم حضرت که در حال حاضـر به صورت رواقی در آمـده است نقل مـکان کردند و به همان مـکان خلوتـی که مـدتها آرزوی آن را داشتنـد رسیدند و به توفیق تحصیل علوم و عبادت خدا و زیارت پیوسته حضرت ثامن الحجج ( ع ) ، در نزدیک ترین فاصله حجره با مضجع شریف حضرت رضا علیه السلام دست یافتند .

اساتید

مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری ،اساتید شهیر و بزرگواری را شاگردی کردند . ادبیات عرب را نزد مرحوم شیخ محمد تقـی ادیب نیشـابوری ( ادیب دوم )، شرح لمعه ، قوانیـن و معالم الأصول را نزد حضـرت آیة الله حـاج میرزا احمـد مدرس ، علوم معـقول از علم کـلام و اخلاق را نزد مرحـوم آیة الله حاج شیـخ کاظم دامغـانی و حضرت آیة الله حاج شیخ مهدی آشتیانی ، حاشیه ملا عبدالله را نزد مرحـوم حـاج شیخ محمد استاد و حاج محمد رئیسی قوچانی و منظومه حاج ملا هادی سبزواری را نزد پدر بزرگوارشان مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری فرا گرفتند.

رویّه مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری این بود که هر درسی از دروس ادبیات را دوبار در محضر استاد حاضر می شدند و فرا می گرفتند تا هیچ نکته مبهمی از ادبیات عرب که زیربنا و پایه دروس فقه و اصول و تفسیر و کلام و حکمت است باقی نماند ضمن این که تمام دروس را تقریر و تحریر می کردند تا برای استفاده دیگران و انتقال اندوخته های بزرگان گذشته به آیندگان ، چاپ و منتشر کنند .

این رویه تا سال هزارو سیصدو شصت ونه هجری قمری ادامه داشت تا اینکه از آن تاریخ به بعد ، صبح به دروس جلدین کفایه و مکاسب ؛ و طرف بعد از ظهر ، به درس رسائل مرحوم حاج شیخ هاشم قزوینــی و شب ها بعد از نماز مغرب و عشا ، به درس کفایه والد محترمشان مرحوم حضرت آیة الله حـاج سید میرزا حسین فقیه سبـزواری می رفتند .

سال هزار و سیصد و هفـتاد و شش هجـری قمری ، طلاب درخواست کردند که مرحوم مدرس قزوینــی یک درس خارج اصول شـروع نمایند وبنا به تقاضـای آن ها شـروع نمودند وتا اندازه ای ادامه دادند اما متأسفانه ، در تاریخ بیست ربیع الثـانی هزار وسیصدوهشتادو یک هجری قـمری ایشان بدرود حیات گفتند و حوزه علمیه مشهد مقدس غرق در ماتم و عزا گردید .

از آن زمان ، دروس و تحصیلات علمی مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری تقریبا منحصر شد به درس خارج فقه و اصول پدر ارجمندشان مرحوم حضـرت آیة الله حـاج سید میرزا حسین فقیه سبـزواری و درس خارج مرحوم حضرت آیة الله خـراسانی و درس خارج فقه مرحوم آیة الله میلانی که ایشان کسب فیض می کردند و از این بزرگان منافع سرشـاری بردند و این سیره ادامه داشت تا تاریخ بیست و پنجم ماه شوال هزارو سیصدو هشتادو شش هجری قمری که والد ماجد ایشان حضرت آیة الله حاج سید میرزا حسین فقیه سبـزواری دار فانی را وداع گفتند . این حادثه اسفناک موجب شد که بعد از برگزاری مجالس تعزیه و فاتحـه ،عده ای ازطلاب و اهل علم از ایشان تقاضا نمودند که شروع به تدریس کنند .

استاد و مدرّس پرکار

از آن زمان ، ایشان صبح ها چهـار درس و بعد از ظهر یک درس وشب بعد از نماز مغرب و عشاء یک درس در محـل باغ رضوان که ساخته دست مرحوم پدر بزرگوارشان بود مداومت داشتندکه تقریبا وقت ایشان کاملا در تدریس می گذشت واین سیره همین طور ادامه داشت تا اینکه در سال 1348 هجری شمسی بیمار و مبتلا به عارضه درد کمر شدند و به دستور آقایان پزشکان معالج ، ایشان از تدریس زیاد منع شدند وبرای معالجه به تهران رفتند و پس از برگشـت از تهران مباحـثات ایشان قدری کاهش پیدا کرد. و بنا به دستور آقایان پزشکان معـالج فقط طرف صبـح را ایشان تدریـس می کردند لذا از صبح تا ظـهر چهار درس را می گفتند و بعد از ظهر تعطیل بودند .

به دلیل اجرای طرح توسعه حرم رضوی ،باغ رضوان درمحدوده حرم رضوی قرارگرفت وایشان مجبورشدندبعدازخرابی باغ رضوان به مسجد گوهرشاد بروند ودرهمان شبستان که بنام پدر بزرگوارشان به شبستان سبزواری معروف است و در همان محلی که مرحوم والد محترمشان تدریس می فرمودند مشغول به تدریس گشتند و به علت عمـل جراحی که در کمر داشتند فقط در طرف صبح چهار درس را می گفتند.

اساتید دیگر این دوره ، یکی پس از دیگـری دار فانی را وداع گفتند . حضرت آیة الله کفـائی اول فوت نمودند و بعد از ایشان ، حضرت آیة الله میلانی در تاریخ آخر رجب هزار و سیصد و هشتاد و پنج هجـری قمری به رحمت خدا رفتـند و باز حوزه علمیه به سـوگ آن عالـم جلیل عزا دار گردید .

تاسال هزار و سیصد و هشتاد هجری شمسی این رویه تدریس در مسجد گوهرشاد چهار درس در صبـح ادامه داشـت در این سـال ایشان بیمار گشتند (بیماری قلبی) و پــس از بسـتری شدن در بیمارسـتان به مدت چنـد روز و منع دکتر از تدریس زیاد ، مجبور شدند این چند سال آخر را فقط یک درس بگویند.

خدمات مرحوم فقیه سبزواری

حضرت آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری در طول عمر با برکت خود منشأ خدمات فراوانی برای حوزه علمیه و عمـوم مردم بودند و شاگردان فاضل بسیاری تربیت کردند که هر کدام ، خدمتگزاری صدیق به اسلام و مسلمین هستند .

مرحوم فقیه ، از سال هزار و سیصـد و بیست و هشت هجری شمسـی امام جماعت مسجد حاج حکیم در خیابان طبرسی مشهد را تا زمان فوت به عهده داشتند سالهای متمادی صبح و ظهر و شب به اقامه جماعت می پرداختند و بعدها به علت کسالت جسمی بادو وعده نماز ظهر و شب ادامه دادند.

رحلت

افسـوس که دست اجل این بـزرگ مرد علم و عمل و اخلاق را از مسـلمین گرفت و در تـاریخ اول آذر ماه هزار و سیصد و هشتاد و چهار هجری شمسی سـاعت دو بعد از ظهر جامعه مسلمین به فراق ایشان مبتلا گشـت و در جوار ملکوتی حضرت رضا علیه السّـلام در صحن آزادی آرمیدند .

مرحوم پدر بزرگوارشان ، حضـرت آیة الله حاج سیّد میرزا حسین فقیه سبـزواری در روز جمـعه شهادت حضرت صادق علیه السلام فـوت نمودند و فرزنـد ایشـان حضرت آیة الله حاج سیّد میرزا جواد فقیه سبزواری نیز پس از سالها ، شهادت حضرت صادق علیه السلام ، هفتم فوت ایشان بود.

مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری ، از مردان با حقیقت ، بی ریا و از دانشوران و مجتهدان و مدرسین فاضل ، قناعت پیشه ، متّقی ، با وفا و باصفا بود . خلـق خوش و تواضع او زبانزد همگان ودارای طلاقـت صبر و صبـاحت وجه بود . در اخـلاق و آداب بی نظیر بود و حوزه تدریـس ایشان در مسجد گوهر شاد، بهـترین حوزه به شمار می آمد .این گفته تمام شاگردان ایشان و دوستان و آشنایان که با ایشان مراودت و رفت و آمد داشتند می باشد . درِ منزل ایشـان بر روی تمامی آحاد مردم در تمامی ساعات شبانه روز باز و مشکل گشای کارهای مردم که به ایشان مراجعه می کردند بود .

خـداوند ایشان و پدر بزرگـوارشان را با اجـداد طاهرینش محـشور گرداند .

منابع

• کتاب عمری پر افتخار

• فقیه سبزواری

• فقیه سبزواری