سید محمدباقر موسوی خوانساری
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
حاج ميرزا محمد باقر فرزند حاج ميرزا زين العابدين سبط مير کبير و ابن عم فقير، یکی از بزرگترين محققين و مشاهير معروف جهان اسلام است. خوانساری دانشمندی محقق، مجتهدی متتبع، محدثی مفسر و مشخصی بی نظير در علم رجال جهان اسلام بود. علامه خوانساری شهرت جهانی دارد و اکثر صاحب تراجم علما اعم از شيعه و سنی، مستشرقين شرق و غرب و تاريخ نويسان مختلف و ادبای جهان نام او را در آثار خويش به بزرگی یاد آور شده، خود را ريزه خوار خوان نعمت بی دريغش می دانند.
اين شاگرد مهم مکتب روز دوشنبه 22 صفر سال 1226 در شهر زيبای خوانسار به جهان ديده گشود. کودکی و اوايل جوانيش بدانجا در فراگيری علوم سپری شد. ديری نگذشت که پدر بزرگوارش به اتفاق خانواده برای هميشه ساکن اصفهان گرديد. علامه خوانساری در اصفهان از کرسی درس آيات عظام: شيخ محمد تقی اصفهانی، سيد صدر الدين عاملی، حجة الاسلام اصفهانی، حاجی کرباسی، مرحوم مدرس، مرحوم شهشهانی و پدر بزرگوارش برخوردار بود. او چند سال نيز در نجف اشرف از محضر سيد ابراهيم صاحب ضوابط و ديگر آيات استفاده دروس خارج می نمود و سرانجام نه نفر از آيات بزرگ جهان تشيع به او اجازه اجتهاد و روايت دادند. بيشتر سنوات عمر شريفش در اصفهان صرف تحقيقات علمی و شناخت رجال بزرگ مصرف گرديد و به مخزن کتب متعدد غوطه ور بود وبا آيات مختلف در اصفهان و ديگر بلاد در ارتباط بود.
علامه خوانساری گذشته از تدريس علما، آثاری متعدد مانند: احسن العطيه در شرح الفيه، نهريه در فقه، قرة العين در اصول، ادب اللسان در اخلاق، جواهر الآثار در حديث، کتاب تسليت در فقدان دوستان، همچنين رسائلی در امر به معروف، ابواب فقه، کتاب خمس، فضيلت نماز جماعت، حاشيه رياض المسائل (سيد علی طباطبائی)، حاشيه شرح لمعه شهيد و... از خويش به یادگار گذاشت.
یکی از آثار معروف او مجلدات روضات الجنات (در احوال علما و سادات) می باشد. اين اثر ارزنده شهرت جهانی دارد و چند سال از بهترين سنوات عمر خود را صرف جمع آوری اسناد و مدارک و مآخذ اين کتاب نمود و پس از ده سال آن را به پايان برد. کتاب مزبور اخيرا در هفت جلد مجددا تجديد چاپ شده و نسخه های اصلی آن به زبان عربی است. روضات الجنات مأخذ جالب و اطمينان بخشی است در شناخت رجال مختلف از صدر اسلام تا اواخر قرن سيزدهم و چند بار تجديد چاپ شده و در اغلب کتابخانه معظم و منازل علما و آيات به چشم می خورد، و کتب تراجم علما که در ذيل ترجمه آيت الله رشتی نام برده شد، اکثرا مقتبس از کتاب روضات (به اضافه ترجمه علمای بزرگ قرن اخير) پيش می روند و فقير اهم آيات بزرگ را زنجيره ای در خور فهم همگان به عاشقان علما تقديم نمود. و ما اجری... ان اجری إلا علی رب العالمين.
بيننده ی عزيز: صاحب روضات نيز سرانجام (چون علمای ديگر) در هشتم جمادی الاول 1313 کتاب روضات را به زمين گذاشت و در روضات و جنات ابد شتافت. قبرش در تخت فولاد اصفهان مزار است. پس از فوت او حجج بزرگ اسلام: ميرزا محمد مهدی، ميرزا محمد مسيح، ميرزا احمد به اضافه چندين نفر سادات روضاتی تا عصر حاضر وارث علوم پدر گرديدند.
منبع
سايت شعائر
