علی بن احمد پنجگردی
| منبع | توضیح برای مشارکت کنندگان |
|---|---|
| مدخل یک دائرة المعارف | محتوای فعلی این صفحه مدخلی از یک دائره المعارف است که متناسب با موضوع این صفحه انتخاب شده. در صورتی که قصد جایگزین نمودن مقاله ای دیگر به جای این مقاله، یا تغییر یا اضافاتی در آن را دارید، بایستی با توجه به شیوه نامه تغییر مقالات دائره المعارف ها این کار را انجام دهید. |
ابوالحسن علی بن احمد ،پَنجگردی ، محدّث ، لغوی ، ادیب و شاعر شیعی ایرانی در سدة ششم است.
محتویات
تولدپَنجگردی
نسبت او به پنجگرد (فنجکرد)، از قریه های نیشابور، است [۱] در 433به دنیا آمد [۲].
اساتید پنچگردی
لغت و دیگر علوم ادبی را نزد یعقوب بن احمد ادیب (متوفی 474)، استاد مشهور در ادب و لغت و صاحب تألیفات و شاگردان فراوان [۳] و حدیث را نیز از قاضی ناصحی آموخت [۴]
معاصرین و شاگردان پنجگردی
او معاصر بزرگانی همچون فتال نیشابوری (متوفی 508)، زمخشری (متوفی 538) بود و مَیدانی (متوفی 518) نزد وی درس خواند [۵] میدانی کتاب السامی فی الاسامی خود را به نام و تشویق استادش پنجگردی تألیف کرد و در دیباچة کتاب (ص 15) او را فراوان ستود.
القاب پنجگردی
پنجگردی را با القابی همچون بقیة المشایخ ، شیخ الافاضل ، اعجوبة دوران و آیت اقران ، امام ، ادیب ، اریب و لبیب کامل ستوده اند [۶].
شعر پنجگردی
برخی شاعران معاصرش نیز زبان به مدح او گشوده اند [۷] عبدالکریم سمعانی (متوفی 562) او را از مشایخ حدیث خود معرفی کرده و نظم و نثرش را ستوده [۸] و امینی [۹] او را از شاعران غدیریه سرای سدة ششم برشمرده است . شوشتری نیز ابیات غدیریة او را آورده است [۱۰] پنجگردی از نخستین گردآورندگان دیوان اشعار امیرالمؤمنین علی علیه السلام است . کتاب تاج الاشعار یا سَلوة الشیعة که حاوی اشعار آن حضرت است از اوست [۱۱]. این کتاب به گفتة قطب الدین کَیْدَری (متوفی قرن ششم ) دارای دویست بیت از اشعار منسوب به حضرت علی علیه السلام است که وی این ابیات را در کتاب خود، انوارالعقول فی اشعار وصیّالرسول ، آورده و آن را از مصادر خود برشمرده است [۱۲]. مجلسی (متوفی 1110) نیز در فهرست مصادر بحارالانوار[۱۳] از دیوان اشعار منسوب به حضرت علی علیه السلام ، گرد آمدة پنجگردی ، نام برده است . نسخه ای از کتاب پنجگردی در کتابخانة مدرسة سپهسالار (مدرسة عالی شهید مطهری ) موجود است [۱۴]. اشعار پراکنده ای نیز از او در منابع مختلف نقل شده است [۱۵]
وفات پنجگردی
پنجگردی هشتادسال زیست ، در پایان عمر زمین گیر شد، در 503 (و به دو قول دیگر: 512، 513) درگذشت و در گورستان حیره در مقبرة «نوح » به خاک سپرده شد[۱۶]
منابع
- دانشنامه جهان اسلام،"مدخل پنجگردی" از باقر قربانی زرّین .
