میرزا حیدرعلی ثریا تهرانی

ثُرَیّا تِهْرانی، میرزا حیدرعلـی (1250-1318ق/1834-1900م)، شاعر، ادیب و خوشنویس.

تخلص شعری

متخلص به ثریا و ملقب به مجدالادبا، در دورۀ ناصرالدین شاه قاجار. او گاهی مجد نیز تخلص می‌کرد.

گزیده زندگینامه ثریا

ثریا در کرمانشاه متولد شد. وی تحصیلاتش را در همان شهر به پایان رساند، سپس به تهران رفت و نزد حاج سیدصادق طباطبایی ظاهراً به پیشۀ محرری احکام شرعی اشتغال یافت پس از آن به دربار قاجار راه یافت و مدتی معلمی بانوان حرم و به ویژه فرح‌السلطنه، دختر ناصرالدین شاه را برعهده گرفت . وی سرانجام در تهران درگذشت

مناظرات شعری ثریا

ثریا با شاعران و سخن‌آوران هم‌زمان خود مناظره و مطایبه داشت. در همین دوره، شاعر دیگری به نام محمدحسین تهرانی نیز دارای تخلص «ثریا» بود که میان او و میرزا حیدرعلی بر سر این موضوع مشاجراتی صورت گرفته است .

آثـار

خیرالکلام فی مدائح الکرام، در مدح ائمۀ اطهار؛ ماده تاریخهایی دربارۀ عالمان دورۀ ناصری؛ دیوان اشعار (چ 1312 و 1328ق)؛ دیباچه بر دیوان محیط قمی؛ دیباچه بر افتخارنامۀ حیدری؛ دیباچه بر حقایق المناقب و اشارات الحسینیه از عنقا طالقانی؛ دیباچه‌ بر نسخه‌ای از مثنوی مولوی که ابوالحسن جلوه آن را آمادۀ چاپ کرده بود؛ الغدیریه؛ منشآت و نمونه‌ای از خوشنویسیهای او

مآخذ

آقابزرگ، الذریعة؛ اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌، المآثر و الآثار، به کوشش ایرج افشار، تهران، 1363ش؛ بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان، تهران، 1345ش؛ دانش، تقی، مقدمه بر دیوان محیط قمی، تهران، 1328ش؛ عبرت نائینی، محمدعلی، مدینة الادب، تهران، 1376ش؛ مدرس، محمدعلی، ریحانة الادب، تهران، 1369ش؛ مرکزی، خطی؛ معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، اصفهان، 1337ش؛ ملی، خطی.‌ سارا هاشمی

منابع

• دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد1، صفحه3787، مدخل "تکبيرة الاحرام" از محمدتقی کرمی، در دسترس درکتابخانه مدرسه فقاهت