حضرت خیزران علیها السلام
مادر امام جواد علیه السلام خيزران سلام الله علیها نام داشت، او را با نامهاي ديگري مانند: ريحانه، سبيکه، مِرّيسيّة نيز ميخوانند. اين بانو در عصر خود از برترين بانوان بود، پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مورد اين بانوي بافضيلت و قهرمان پرور، و فرزندش امام جواد علیه السلام چنين پيشگويي کرد: «بابي ابن خيرة الاماء النّوبية الطيبة؛ پدرم به فداي پسر برترين کنيزان، که از اهالي نوبه و پاک سرشت است».
خيزران از اهالي نوبه (يکي از نقاط آفريقا، نزديک مصر) از طايفه ماريه قبطيه بود.
يزيد بن سليط يکي از شاگردان امام کاظم علیه السلام در راهي بين مدينه و مکه با امام کاظم علیه السلام ملاقات کرد و از نايب او پرسيد، امام کاظم علیه السلام پس از شرحي فرمود: «مرا امسال دستگير ميکنند و امر امامت با پسرم علي بن موسي الرضا علیه السلام است».
«فبشره انه سيولد له غلام امين، مأمون، مبارک، سيعلمک انک قد لقيتني، فاخبره عند ذلک؛ ان التجارية التي يکون منها هذا الغلام جارية من اهل بيت مارية جارية رسول الله صلی الله علیه و آله ام ابراهيم، فان قدرت ان تبلغها مني السلام فافعل؛ به پسرم (حضرت رضا) مژده بده که بزودي داراي پسري امين، مورد اعتماد و مبارک (يعني امام جواد علیه السلام) خواهد شد و او به تو خبر ميدهد که مرا در اين جا ملاقات کردهاي، در آن هنگام به او خبر بده که مادر آن پسر امام جواد علیه السلام کنيزي از خاندان ماريه قبطيه همسر رسول خدا صلی الله علیه و آله مادر ابراهيم پسر رسول خدا صلی الله علیه و آله است، و اگر توانستي سلام مرا به (خيزران) برسان».
يک روز امام رضا علیه السلام به اصحاب خود فرمود: من داراي فرزندي (امام جواد) شده ام که شبيه حضرت موسی بن عمران علیه السلام، شکافنده درياها است، و مادرش در قداست و پاکي، شبيه حضرت مریم سلام الله علیها است. «قد خلقت طاهرة مطهرة؛ مادر اين پسر (يعني خيزران) پاک و پاکيزه آفريده شده است» قبر مطهره آن بانو در مشربه ام ابراهيم در مدينه منوره است.
منبع
تبیان