حدیث مفرد
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
مفرد بر دو قسم است: مطلق و نسبی.
چنانچه انفراد در اصل سند (یعنی اولین راوی و سر سلسله ناقلین حدیث) واقع شود، آن را مفرد مطلق گویند، و در غیر این صورت نسبی است. [۱] مفرد مطلق حدیثی است که راوی آن به نقل حدیث منفرد باشد یعنی دیگر روات، این حدیث را ذکر نکرده باشند.[۲] این گونه حدیث را «غریب » نیز می نامند و اگر دو تن آن را نقل نموده باشند، «عزیز» گویند. و اما مفرد نسبی، حدیثی است که مثلا اهل شهری در نقل آن منفرد باشد[۳] [۴] مشهور علماء، حدیث مفرد را شاذ هم می نامند،[۵] ولی شافعی و علمای حجاز و نیز جمعی از علمای شیعه در تعریف شاذ گفته اند: شاذ حدیثی است که در مقابل و معارض حدیث مشهور یا حدیثی که رواتش حافظتر است واقع شود.[۶] چنین حدیثی نادر هم نامیده می شود. چنانچه راوی حدیث شاذ (یعنی مخالف مشهور) غیر ثقه باشد، حدیث مزبور را «منکر» و «مردود» نیز نامند. (33)[۷] عکس حدیث شاذ را حدیث «محفوظ » گویند،[۸] بنابر این حدیث محفوظ، حدیث مشهوری است که حدیث شاذی با آن مخالف باشد. طبق تعریف مشهور، حدیث «انما الاعمال بالنیات » شاذ است، زیرا در طبقه اول فقط عمر آن را روایت کرده و در طبقه دوم فقط علقمه از وی و در طبقه سوم فقط محمد بن ابراهیم از علقمه و در طبقه چهارم، یحیی بن سعید (35)[۹] به هر حال محققان، مجرد انفراد راوی را (در صورتی که ثقه باشد) موجب رد حدیث ندانسته اند.
پانویس
- ↑ درایه شهید، ص 17.
- ↑ و ان لم یرو به معناه ایضا حدیث آخر فهو فرد من الافراد (اختصار علوم الحدیث، ص 59) .
- ↑ ابن حجر، مفرد نسبی را حدیثی می داند که در دو یا چند طبقه منحصرا یک تن نقل کند. (ر.ک: شرح نخبة الفکر، ص 10) ولی در تدریب الراوی، ص 156 آن را قسمتی از انحاء مفرد نسبی می شمارد.
- ↑ مثال مفرد نسبی: ابو نصر احمد بن سهل الفقیه عن حکم بن عتیبة عن حنش قال: کان علی یضحی بکبشین، بکبش عن النبی و بکبش عن نفسه) که از اول تا به آخر سند آن منحصرا از اهل کوفه اند و دیگران حدیث مزبور را نقل ننموده اند.
- ↑ و مخالف المشهور شاذ (وجیزه) . الشاذ ما رواه الثقة مخالفا لما رواه الجمهور (درایه شهید، ص 45) .
- ↑ قال الشافعی: الشاذ ما رواه المقبول مخالفا لروایة من هو اولی منه لا ان یروی ما لا یروی غیره (قواعد التحدیث، ص 131، تقریب، ص 146.مقدمه ابن صلاح، ص 36) .
- ↑ درایه شهید، ص 46- مقدمه ابن صلاح، ص 37.
- ↑ شرح نخبة الفکر، ص 20.
- ↑ مقدمه ابن صلاح ص 36 و تدریب الراوی ص 80.
منابع
درایه الحدیث، کاظم مدیر شانه چی .
