فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام (کتاب)
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، نخستين فرهنگ تخصصي علمي ـ كاربردي در موضوع فقه شيعه به زبان فارسي و نظم الفبايي است كه با استناد به منابع معتبر فقهي توسط جمعي از پژوهشگران «مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت عليهم السّلام» به رياست حضرت آيت الله سيد محمود هاشمي شاهرودي تدوين و تنظيم شده است.
مدخل هاي اين فرهنگ [۱]، شامل اصطلاحات و عناوين كاربردي فقهي بيش از شش هزار خواهد بود كه بالغ بر هزار و يكصد عنوان آن در جلد اول فراهم آمده است.
سعي تدوين كنندگان بر اين بوده كه در عين اتقان علمي و جامعيت موضوعي، با توجه به گستره فقه اهل بيت عليهم السلام اختصار و شيوايي بيان نيز رعايت شود تا همه فقه پژوهان ـ به ويژه حوزويان و دانشگاهيان ـ از سرچشمه زلال فقه آل محمد صلوات الله عليهم سيراب گردند.
منابع مورد استفاده
از آن جا كه جواهر الکلام گسترده‌ترين و جامع‌ترين متن استدلالی و تفريعی فقه شيعی است و عمده اقوال و استدلال‌هاي فقيهان را در خود دارد و نيز در حوزه‌هاي‌علمي شيعه از جايگاهي بس ارجمند برخوردار است، در فرهنگ فقه، به عنوان منبع‌اصلي مورد استفاده قرار گرفته است، امّا بي گمان، تدوين فرهنگي در بارة فقه شيعه بدون بهره گيري از ديگر منابع معتبر فقهي كه هر يك نمايانگر تلاش بي وقفة فقيهان شيعه و تحوّل فقه شيعي در مراحل مختلف است و نيز بدون استفاده از كتاب‌هايي كه پس از جواهرالكلام نگارش يافته‌اند، كاري سنجيده و علمي نخواهد بود. از اين رو، براي غنا و جامعيت فرهنگ فقه، از ديگر منابع معتبر نيز استفاده شده است كه در اين جابه برخي از مهم‌ترين آن‌ها اشاره مي‌كنيم:
المبسوط، الخلاف، شرايع الاسلام، تحریر الاحکام، تذكرة الفقهاء، منتهي المطلب، جامع المقاصد، الروضة البهيّة، مسالك الافهام، مجمع الفائدة و البرهان، مدارك الاحكام، الحدائق الناضرة، مفتاح الكرامة، العروة الوثقي، و شروح معروف آن ـ مانند مستمسك، التنقيح و مهذّب الاحكام ـ، منهاج الصالحين، تحرير الوسيلة و توضيح المسائل مراجع تقليد.
ويژگی های فرهنگ فقه
- نخستين فرهنگ فقه شيعي و نخستين تجربة فقه پژوهان شيعه در زمينة فرهنگ نويسي.
- نگارش به زبان فارسي.
- برخورداري از جامعيت و گستردگي عناوين فقهي، به گونه‌اي كه تقريباً مشتمل بر تمامي عناوين فقهي موجود در متون فقهي است به علاوة عناوين جديد كه مورد ابتلاي عموم مكلّفين فارسي زبان است؛ اگر چه در متون فقهي گذشته نيامده باشد.
- مستند بودن مطالب ارائه شده كه امكان پژوهش بيشتر و عميق‌تر را براي خواننده پژوهشگر فراهم مي‌كند.
- روان و ساده بودن مطالب در عين علمي و متقن بودن آن‌ها.
- دربر داشتن مهم‌ترين اطلاعات فقهي مربوط به هر مدخل در عين رعايت اختصار.
وضعیت چاپ
این اثر در قم توسط انتشارات مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت عليهم السّلام به چاپ رسیده است .
پانویس
- ↑ تفاوت عمده فرهنگ و دايرة المعارف در اين است كه هدف در فرهنگ نويسي، ارائة اطّلاعات پايه و اساسي به طور اختصار است، امّا در دائرة المعارف نويسي، ارائه اطّلاعات گسترده‌تر، عميق‌تر و دسته بندي شده‌تر است. از اين رو، اگر دانش پژوهي، اطّلاعات مختصر پيرامون يك واژه به لحاظ معنا و كاربرد آن در يك علم خاص‌بخواهد، به فرهنگ مراجعه مي‌كند و اگر در بارة همان واژه يا موضوع، اطّلاعاتي فراتراز اين بخواهد، به دائرة المعارف مراجعه مي‌كند.
