رجعت
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
در لغت به معناي بازگشت است[۱] و در اصطلاح عبارت است از اين كه خداي متعال هنگام ظهور امام مهدي (عج) برخي از شيعيان و دوستاران آن حضرت را كه قبل از ظهور از دنيا رفته‌اند، را زنده مي‌كند و به دنيا بازمي‌گرداند. تا به ثواب ياري حضرت وليعصر (عج) و مشاهده دولت كريمه‌اش مشرف شوند. و همچنين بعضي از دشمنان ايشان را جهت گرفتن انتقام برمي‌گرداند تا عذاب دنيا را بچشند. و به قدرت و شوكت حضرت مهدي (عج) پي ببرند.[۲]
محتویات
رجعت در تعليمات اهل بيت (ع)
رجعت از موضوعاتي است كه امامان بزرگوار شيعه همواره بر آن به عنوان يك اعتقاد اصيل تأكيد مي‌كرده اند. در حديثي امام صادق (ع) رجعت را از شرائط ايمان شمرده است.[۳] مأمون عباسي از امام رضا (ع) پرسيد،دربارۀ رجعت چه مي‌گوئيد، فرمود:رجعت حق است؛ در امتهاي گذشته بوده و قرآن از آن ياد كرده است. پيغمبر اكرم (ص) فرمودند: هر آنچه در امتهاي پيشين واقع شده نظير آن در اين امّت نيز واقع مي‌شود.[۴]در ادعيه و زيارات وارد شده از معصومين (ع) بارها به مسأله رجعت اشاره شده است.[۵] ناگفته نماند رجعت همگاني نيست؛ بلكه خاص است و فقط كساني به دنيا بازمي‌گردند كه مؤمن خالص يا مشرك محض باشند.[۶]
رجعت در نزد شيعه و سنّی
علّامه طباطبائي (ره)[۷] در الميزان مي‌نويسد: فرقه‌هاي غيرشيعي – عامه مسلمين- هر چند ظهور مهدي (عج) را قبول دارند و رواياتش را به طور متواتر از رسول خدا (ص) نقل كرده‌اند، ولي مسأله رجعت را انكار و آن را از ويژگيهاي اعتقادي شيعه دانسته‌اند، در ادامه مي‌افزايد : روايات اهل بيت (ع) نسبت به اهل رجعت تواتر معنوي دارد افزون بر اين كه تعدادي از آيات و روايات كه در باب رجعت وارد شده دلالتش تام و قابل اعتماد است.علامه مجلسي (ره) مي‌فرمايد،چگونه ممكن است شخص باايماني كه حقانيّت اهل بيت (ع) را باور دارد در مورد رجعت، ترديد به خود راه دهد در حالي كه نزديك به دويست حديث صريح از معصومين (ع) به طور متواتر به ما رسيده، و بيش از چهل تن از بزرگان شيعه مانند شيخ طوسي، شيخ مفيد و ديگران و بيش از پنجاه كتاب معتبر اين احاديث را جمع‌آوري نموده‌اند. و اگر بنا باشد احاديث مربوط به رجعت – با اين كثرتي كه ياد شد- متواتر نباشد ديگر در هيچ موردي نمي‌توان ادعاي تواتر نمود.[۸]
رجعت در قرآن و روايات
قطعی ترين دليل و راهنماي مسلمانان – قرآن- نه تنها رجعت را امري محال و ناشدني نمي‌داند؛ بلكه آن را ممكن و به وقوع آن در امتهاي گذشته در چندين جاي قرآن اشاره كرده است.[۹] از جمله آياتي كه بر اصل مسأله رجعت دلالت دارد آيه:
«ويومَ نَحْشُرُ من كلِّ امّةٍ فوجاٌ ممن يكذّب بآياتنا فهم يُوزعون»[۱۰] «روزي را كه ما از هر امتي، گروهي را از كساني كه آيات ما را تكذيب مي‌كردند محشور مي‌كنيم و آنها را نگه مي‌داريم تا به يكديگر ملحق شوند».
بايد توجه داشت مقصود از اين آيه « قيامت» نيست چون با كلمۀ «من»[۱۱] تبعيضيّه مي‌فرمايد: «من كلّ امةٍ فوجاٌ»یعني از هر امتي گروهي را محشور مي‌كنيم.
در حالي كه قرآن كريم درباره حشر روز قيامت مي‌فرمايد:
«وحشرناهم فلم نغادر منهم احداٌ»[۱۲]
«همه آنان [انسانها] را برمي‌انگيزانيم و احدي از ايشان را فرو گذار نخواهيم كرد»
در روايات معصومين (ع) براي اثبات رجعت به اين آيه استناد شده است[۱۳] لازم به ذكر است؛ رجعت جلوه‌اي كوچك از رستاخيز و قيامت بزرگ است و همان دليلي كه معاد جسماني را ثابت مي‌كند رجعت را نيز ثابت مي‌كند تنها تفاوت بين رجعت و معاد در اين است كه زمان رجعت در دنياست ولي زمان معاد آخرت است.
برخي از علل و فلسفه رجعت از ديدگاه روايات: الف) نشان دادن شكوه و عزت مؤمنان، ذلت كافران ب) استقرار حكومت صالحان ج) انتقام از ستمگران و پديدآورندگان حادثه عاشورا د) مشاركت در حكومت عدل حضرت مهدي (عج)[۱۴]
پانویس
- ↑ . المعجم الوسيط ماده رجع، دارالدعوة ( مؤسسة ثقافيه لتأليف والطباعة والنشر والتوزيع).
- ↑ . علامه طبرسي، مجمع البيان، ج 7، ص 367
- ↑ . مجلسي، محمدباقر؛ بحارالانوار، ج 53، ص 122
- ↑ . محمدي ري شهري، ميزان الحكمة، ج 3، ص 1036، دارالحديث، بيروت- لبنان ، 1419، چاپ دوّم
- ↑ . ر.ك مفاتيح الجنان، شيخ عباس قمي، زيارت جامعه كبيره، آل يس و دعاي عهد.
- ↑ . مجلسي، محمدباقر؛ بحارالانوار، ج 53، ص 39
- ↑ طباطبائي، محمدحسين؛ الميزان، ج 2، ص 161، ترجمه محمدباقر موسوي همداني
- ↑ . مجلسي، محمدباقر؛ بحارالانوار، ج 53، ص 96
- ↑ . جهت مطالعه بيشتر رجوع شود به تفسير آيات 55، 243، 259، 73 از سوره بقره ، كهف/ 25، ص 43.
- ↑ . نمل/ 83
- ↑ . علامه طبرسي، مجمع البيان، ج 7، ص 366
- ↑ . كهف/ 47
- ↑ . مجلسي، محمدباقر؛ بحارالانوار، ج 53، ص 51، سيدهاشم بحراني، البرهان في تفسير القرآن ، ج 4، ص 230، تهران، بنياد بعثت، 1416 ق.
- ↑ . جهت مطالعه بيشتر ر.ك به بحارالانوار، ج 53، ص 92 تا 122.
منابع
رجعت، کاظم احمد زاده، سایت پژوهشکده باقر العلوم(ع)(بخش فرهنگ علوم انسانی و اسلامی) تاریخ بازیابی : 7 اسفند 1391 .
