افق
کناره آسمان. در اصطلاح نجوم دائره است میان قسمت مرئی و نامرئی آسمان؛ چنان که هر چه زیر افق باشد غروب کرده و هر چه بالای افق باشد طالع است، « و لقدراه بالافق المبین » یعنی فرشته خدا را در کناره آسمان دید.
جمع افق آفاق است و گاه مراد از آن همه موجودات است که هر یک زیر افقی یعنی قسمتی از اقسام فلک جای دارند . « سنریهم آیاتنا فی الافاق و فی انفسهم »زود است که آیات قدرت خود را در همه جا و در خود مردم به آنها بنمائیم. این آیه دلالت بر آن دارد که تتبع در علوم طبیعی و نجوم و تشریع مطلوب خداست بشرط آنکه با نظر اعتبار و برای پی بردن به آثار قدرت پروردگار بخوانند
افق در اصطلاح نجوم باختلاف بلاد مختلف است چنانکه دو جای زمین یک افق ندارند و اینکه عوام گویند افق شهری با شهر دیگر یکی است صحیح نیست گاه شهری با شهر دیگر متفق اند در طول یعنی نصف النهار آن ها یکی است. وقتی در یک شهر ظهر شود در شهر دیگر نیز ظهر میشود مانند طهران و بهبهان تقریباً، و گاه دو شهر در عرض یکی هستند یعنی در یک مدارند وروزهای تابستان یا زمستان آنها باندازه یکدیگر است مانند اصفهان و کربلا که ظهرشان با هم یک وقت نیست اما کوتاهی و بلندی روزها به اندازه یکدیگر است. روزی که در اصفهان پنج بعد از ظهر غروب میشود در کربلا نیز پنج بعد از ظهر غروب میشود. پس دو شهر ممکن است در طول متحد باشند یا در عرض اما افقشان هرگز متحد نیست.
منابع
علامه ابوالحسن شعرانی، نثر طوبی، واژه «افق»
