مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول (کتاب)

علامه مجلسی در این کتاب شرح كاملى از نزديك به شانزده هزار روايت الكافى را ارائه داده است.

معرفی اجمالی کتاب

مِرآةُ العُقول فى شرحِ أخبار آلِ الرَسول، شرح علامه مجلسی بر کتاب کافی (اثر شیخ کلینی) است. او در این کتاب، پس از بحث درباره سند حدیث و رده‌بندی آن بر اساس تقسیم‌بندی متأخران، به شرح معنای حدیث می‌پردازد و نکات دقیق آن را باز می‌گوید.

مجلسی در ابتدای کتاب توضیح می‌دهد که در درازنای زمان، به مناسبت مذاکرات علمی با شاگردان و طالبان علوم دینی، حواشی فراوانی بر کتاب‌های حدیثی نگاشته‌است. نگرانی نسبت به از بین رفتن یا فراموش شدن آنها در اثر گذر زمان او را واداشته که این یادداشت‌ها را جمع آوری کند. مرآة العقول فى شرح اخبار آل الرسول جزو كامل ترين شروح كافى است. اين كتاب به زبان عربى و شامل اصول و فروع مى باشد. مؤلف علاوه بر احاطه و تسلط بر اخبار و احاديث معصومين(ع) مضامين عالى و نكات برجسته شروح معروف ديگر, از جمله شرح ملاصدراى شيرازى و ملامحسن فيض كاشانى را در آن آورده و بر اهميت و ارزش كارش افزوده است. در احاديث بيشتر نظرهاى فقها و محدثين بيان شده است و اقوال و وجوهى كه وى در احاديث مى آورد, تنها به شرح او اختصاص دارد. روش علامه مجلسی در شرح روایات را می توان در محورهای ذیل خلاصه کرد :

1. استفاده از روش غیرمزجی در شرح روایات 2. معرفی میزان اعتبار روایات 3. اهتمام به آراء و دیدگاه‌های صاحب‌نظران 4. اهتمام به مفاهیم واژه‌های روایات

وضعیت نشر

در كتابخانه مركزى آستان قدس رضوى چهارده نسخه خطى از كتاب مرآة العقول وجود دارد. يك نسخه خطى در كتابخانه مسجد جامع گوهرشاد وابسته به كتابخانه آستان قدس رضوى و سه نسخه خطى در كتابخانه وزيرى يزد وابسته به كتابخانه آستان قدس رضوى مرآة العقول اولين بار در سال 1317 ق در تهران در چهار جلد به صورت سنگى به چاپ رسيد.

چاپ حروفى مرآة العقول با مقدمه علامه مرتضى عسكرى و تنظيم, مقابله و تصحيح سيدهاشم رسولى محلاتى در 28 جلد در تهران به وسيله دارالكتب الاسلامية انجام شد. در سال 1399 ق مطبعة الحيدرى نجف آن را تجديد چاپ نمود. در سال 1363 ش چاپ دوم اين اثر به وسيله ناشر ايرانى وارد بازار شد. در سال 1363 ش, اين اثر با تصحيح محسن الحسينى الامينى به وسيله دارالكتاب الاسلامية تهران در نوزده جلد به چاپ رسيد.